به گزارش برداشت روز، «IOT» یا Internet of things عبارتی است که در سال‌های اخیر زیاد شنیده می‌شود. این عبارت دو کلمه‌ای ساده که به فارسی «اینترنت اشیاء» ترجمه شده، در دل خود جهانی به وسعت همه ابعاد زندگی انسان را جای داده است.
در دنیای اینترنت اشیاء، همه چیزها هوشمند، متصل به شبکه و در تعامل با یکدیگر هستند؛ هدف از این تعاملات نیز ساده‌تر، کارآمدتر و به طور کلی خوشایندتر کردن فرآیندهای زندگی است.
«اینترنت» اکنون به کانون تحولات تبدیل شده است و دایه‌دار پیاده‌سازی مفاهیم جدید بسیاری مانند خانه‌های هوشمند، خودروسازی هوشمند، کشاورزی داده‌محور و پزشکی از راه دور است.
هر چند پیشرفت تکنولوژی مسیر پر پیچ و خمی را طی کرده تا به نقطه کنونی برسد اما حاصلی جز افزایش کیفیت خدمات الکترونیکی، افزایش سطح رضایت از زندگی، تعاملات هوشمندانه انسانی و مواردی که مستقیما با کیفیت سطح زندگی بشر در ارتباط است را نداشته است.
از نشستن در خانه و کنترل آب و برق و گاز از طریق تلفن همراه، رفتن به باشگاه‌های ورزشی از دریچه موبایل، مانیتور شدن برلحظه سنجه‌های سلامت جسم مانند ضربان قلب، الگوهای فعالیتی در طول شبانه روز، میزان کالری دریافتی روزانه و تولید برنامه بهینه‌سازی روند سلامت که تماما توسط اپ‌های موبایلی و اکسسوری‌های دیجیتال در اختیارمان قرار دارد بگذریم، وارد دنیای بزرگتر و جدی‌تری از زندگی هوشمند می‌رسیم.
سر و کله خودروهای متصل از کجا پیدا شد؟
در این دنیای جدید که اکنون برخی کشورها در حال لمس آن هستند، صنعت خودروسازی تحت تأثیر عوامل هوشمند متحول شده و «خودروهای متصل» پدید آمده‌اند.
در حالیکه مردم همان معدود کشورهای توسعه یافته مدنظر پشت فرمان اتومبیل خود نشسته‌اند و همان کاری را انجام می‌دهند که ما در زمان رانندگی انجام می‌دهیم، اما خودروهایشان به یکدیگر و جاده متصل است و مثل موجودات فضایی، هنگام رانندگی از یکدیگر سیگنال دریافت می‌کنند.
به عبارت دیگر هنگام رانندگی، آگاهی بیشتری در مواجهه با رویدادها و پدیده‌های پیشرو دارند و یا به قول قدیمی‌ها در مواجهه با آنها انگشت حیرت به دهان می‌دوزیم و می‌گوییم به حق چیزهای ندیده و نشنیده، اینها علم غیب دارند…
در طول تاریخ با افزایش جذابیت زندگی شهری، روند مهاجرت به کلانشهرها از روستاها شکل گرفته است؛ همین موضوع فرآیند کنترل حمل‌ونقل را پیچیده‌تر و سخت‌تر از گذشته کرده است و مغز بشر با درک این موضوع و چالش‌های گسترده‌ای که در ادامه می‌تواند به دنبال داشته باشد، به سمت ارائه راه‌حل‌هایی رفته و در طول مسیر، همپا با توسعه تکنولوژی به سمت خلق مدل «خودروی متصل» رفته است.
خودرو متصل (Connected vehicles)، خودرویی است که می‌تواند از طریق شبکه بی‌سیم به ابزارهای دیگری که در نزدیکی آن قرار دارند اعم از ضبط صوت خودرو، ماشین‌‌های دیگر، جاده و مرکز اصلی انتقال دیتا متصل شود.
الگوی توسعه این خودروها با هدف تاثیرگذاری در دو سطح خرد و کلان شکل گرفته است.
اهداف سطح کلان، دولت‌ها و حاکمیت‌ها را شامل می‌شود؛ به مواردی از قبیل کاهش حجم ترافیک و تعداد تصادفات در پی اتصال خودروها اشاره دارد و البته از بعدی دیگر منجر به کاهش مصرف سوخت و آلاینده‌ها مخصوصا در کلانشهرهای آلوده می‌شود.
این خودروها برای استفاده‌کنندگان (سطح خرد) خود نیز مزایا و اهدافی مثل صرفه‌جویی در هزینه‌های مصرف خودرو، صرفه‌جویی در هزینه‌های بیمه و تعمیر و نگهداری، فراهم شدن امکان امدادرسانی‌های فوری در مواقع اضطراری، ردیابی لحظه‌ای و پرداخت خودکار عوارض و جریمه‌ها را دارد.
جوامع توسعه یافته و پیشرو در حوزه تکنولوژی، معتقدند که خودروهای متصل و خودمختار منجر به برقراری و متعادل کردن «اخلاق و مقررات» میشوند زیرا حضور عامل انسانی با احتمال ارتکاب خطا را از بین می‌برد.
از جهت دیگر مقوله «اینترنت اشیاء» که حضور آن در تمامی ورتیکال‌های صنعتی رو به رشد است، ابزاری در جهت توسعه پایدار برای کشورها تلقی می‌شود که ترکیب این دو مقوله تکنیکال، نهایتا ورتیکال حمل‌ونقل را ضمن هوشمندی به توسعه همه‌جانبه می‌رساند.
همانطور که گفته شد، اینترنت اشیاء (IoT) نسل جدیدی از فناوری‌ها است که نه تنها کارایی و بهره‌وری را بهبود می‌بخشد بلکه توسعه را در صنایع مختلف تقویت می‌کند.
با توجه به رشد سریع جمعیت و اثرات منفی آن بر جوامع و محیط زیست، استفاده از فناوری‌های اینترنت اشیاء ممکن است به عنوان فرصتی برای کاهش این اثرات منفی و افزایش پایداری در نظر گرفته شود.
به عنوان مثال خودروهای متصل با داده‌های عظیمی که فراهم می‌آورند، دست مدیران اجرایی کشورها را در حوزه سیاست‌گذاری باز می‌گذارند (به نوعی پشتیبان تصمیمگیریها هستند) تا بتوانند با آگاهی از نقاط حساس و بحرانی، نسخه‌هایی در جهت بهبود سیستم‌های پشتیبانی بپیچند و اهدافی نظیر کاهش تلفات جاده‌ای و تصادفات را پیگیری کنند.
در میان عامه، هر خودرویی که بتواند به اینترنت متصل شود، خودروی متصل نامیده می‌شود.
معمولاً چنین وسایل نقلیه‌ای از طریق شبکه محلی بی‌سیم به اینترنت متصل میشوند؛ یک وسیله نقلیه متصل همچنین می‌تواند اینترنت را با دستگاه‌های داخل و خارج خودرو به اشتراک بگذارد و در عین حال می‌تواند داده‌ها را با هر دستگاه (سرویس خارجی) به اشتراک بگذارد.
در حال حاضر، شرکت‌های خودروسازی از دو نوع سیستم در خودروهای متصل استفاده می‌کنند؛ سیستم‌های Embedded و Tethered.
یک وسیله نقلیه با سیستم Embedded، مجهز به چیپست و آنتن داخلی است و وسیله دیگر با سیستم Tethered به سخت‌افزاری مجهز است که به گوشی هوشمند راننده متصل می‌شود.
یک وسیله نقلیه متصل می‌تواند به داده‌ها دسترسی داشته و حتی اقدام به ارسال داده کند، بروزرسانی‌های نرم‌افزاری را انجام دهد، به دستگاه‌های دیگر متصل شود و همچنین اتصال اینترنت WiFi را برای مسافران فراهم کند.
یک وسیله نقلیه متصل (اغلب از طریق یک سیمکارت تعبیه شده، با شبکه اتصال دارد) مجهز به مجموعه‌ای از ویژگی‌های هوشمند و راحت است. نهایتا هم ویژگی‌های فناوری خودروی متصل، تجربه کلی رانندگی را بهبود می‌بخشد.
البته تمامی این موارد مشروط بر آن است که پوشش شبکه بی‌سیم پایدار وجود داشته باشد.
سازندگان خودرو نیز یک اپلیکیشن اختصاصی برای گوشی هوشمند ارائه می‌کنند که از طریق شبکه بی‌سیم با خودرو ارتباط برقرار می‌کند که به کاربران اجازه می‌دهد تا از راه دور عملکردهای خودرو مانند قفل یا باز کردن در، باز کردن سانروف، استارت یا استاپ موتور، کنترل آب و هوا، روشن یا خاموش بودن چراغ جلو و بوق زدن را از راه دور و… را زیرنظر داشته باشند.
اغلب این برنامه‌ها با کمک GPS، به تعیین موقعیت مکانی خودرو نیز کمک می‌کنند. حتی با ویژگی ژئوفنسینگ می‌توانید مرزی جغرافیایی روی نقشه تعریف کنید تا اگر وسیله نقلیه فراتر از محدوده تعیین شده، رویت شد به مالک آن هشدار داده شود.
این حصار جغرافیایی را می‌توان از طریق اپ تلفن هوشمند تنظیم کرد و اگر نگران رانندگان جوان یا بی‌تجربه هستید که ماشین را بیرون می‌برند، با این ویژگی به کنترل محدوده حرکتی آنان بپردازید.
فناوری اتصال V2V هم که ماشین به ماشین است، زمینه اشتراک‌گذاری اطلاعات حیاتی مانند حرکت ترافیکی، شرایط جاده، محدودیت سرعت و موارد دیگر را فراهم می‌کند.
از دیگر ویژگی‌های امنیتی خودروهای متصل، اشتراک‌گذاری و ردیابی موقعیت مکانی بی‌درنگ، تماس‌های اضطراری در صورت تصادف، کمک‌های کنار جاده‌ای در صورت خرابی خودرو و موارد دیگر است.
ماجرای ۵G و تحول در خودروهای متصل
اما قرابت پدیدار شدن این تکنولوژی با فناوری نسل پنجم (۵G) این سوال را به ذهن متبادر می‌سازد که آیا ارتباطی بین خودروهای متصل و این فناوری وجود دارد؟
ممکن است اتومبیل‌های خودران، آینده این صنعت باشند اما در حال حاضر، این وسایل نقلیه متصل هستند که سد سیستم‌های معمولی را شکسته و پرچمداری می‌کنند.
هم‌اکنون در هند، تمامی خودروهای متصل از اتصال ۴G (نسل چهارم) بهره می‌برند که سرعت اتصال بیشتری را در مقایسه با فناوری‌های نسل قبلی ارائه می‌دهد و تجربه کاربری راحت‌تری را ایجاد می‌کند اما آینده اینترنت اشیاء را باید گفت که مبتنی بر ۵G است.
اگرچه شبکه های ۵G هنوز در مرحله توسعه هستند، اما تأثیر زیادی بر صنعت خودرو خواهند داشت.
خودروهای متصل به شبکه ۵G در سال‌های آینده به یک هنجار جدید تبدیل خواهند شد. با ورود وسایل نقلیه متصل بیشتر و بیشتر به جاده‌ها، میزان داده‌هایی که باید پردازش شوند نیز افزایش پیدا می‌کند و آن زمان است که اتصال نسل پنجم، با سرعت اینترنت بیشتر و پوشش بهتر معنا پیدا می‌کند زیرا پایدار در شبکه‌های نسل جدید بسیار بالاتر از قدیمی‌هاست.
به عبارت دیگر اتصال ۵G ارتباط خودرو به خودرو را بهبود می‌بخشد و به انتقال بهتر اطلاعاتی مانند وضعیت ترافیک جاده، هرگونه تصادف در جاده، محدودیت سرعت و موارد دیگر کمک می‌کند.
بنابراین باید این نوید را داد که نه تنها خودروهای برقی نسل آینده از مزایای ۵G بهره می‌برند، اما بجز خودران‌ها نیز این فناوری به سایر خودروها متصل خواهد شد و در آینده نزدیک می‌توانید با خودروی متصل خود در سطح خیابان‌ها شهر آمد و شد کنید.
در حال حاضر برندهایی نظیر تسلا، بی‌ام‌دابلیو، نیسان، تویوتا، ولوو، لکسوس، هوندا، جنسیس، فولکس واگن، آئودی، کادیلاک، شورولت، مزدا و چند برند دیگر با توسعه اپلیکیشن‌های اختصاصی خود اقدام به پیاده‌سازی «خودروی متصل» با فیچرهای مختلف نظیر استارت، استاپ، قفل کردن، بازگشایی قفل، کنترل آب و هوا، بررسی وضعیت خودرو، پیاده کردن موقعیت مکانی خودرو، کنترل وضعیت صندلی، اعلام وضعیت سوخت، گزارش ماهیانه سلامت و چکاپ خودرو کرده‌اند.
این اپ‌های مستقل نام‌های مختلفی نظیر Volvo On Call، Car-Net، Tesla، STARLINK، NissanConnect، Lexus Enform Remote و… دارند.
صنعت خودروسازی ایران در کجای این پازل قرار دارد؟
با توجه به همه نکات و مزایایی که در خودروهای متصل گفته شد بدیهی است که تمامی کشورهایی که توانایی و زیرساخت های مورد نیاز آن را داشته باشند به سراغ طراحی «خودروی متصل» و تولید انبوه آن می‌روند.
کاری که اپراتور اول تلفن همراه کشور ما نیز انجام داده و طی قراردادها و تفاهم‌هایی که با کمپانی‌های خودروساز داخلی داشته است، درصدد بومی‌سازی این تکنولوژی در کشور است.
همراه اول ضمن پیشگام بودن در حوزه نسل پنجم و ورود تکنولوژی ۵G به کشور که توانست «رکورد سرعت ایران را جابجا کند»، در گام بعدی به سراغ پیاده‌سازی و طراحی یوزکیس‌های کاربردی مبتنی بر این فناوری رفت و رفته رفته با سنجش میزان توانایی‌های خود در تکنولوژی‌هایی نظیر «اینترنت اشیاء»، همگام با توسعه در کشورهای توسعه یافته، برای اتصال خودروها در کشور اعلام آمادگی کرد.
با توجه به اینکه صنعت ارتباطات سیار ما همواره جزو پیشتازترین صنایع در رقابت با برندهای جهانی لبه تکنولوژی بوده است، اعلام آمادگی این اپراتور و متخصصان نخبه ایرانی برای ورود به این تکنولوژی، توجه کشورهای پیشرفته را به دنبال داشت.
این اپراتور که براساس سند چشم‌انداز خود به دنبال تحول دیجیتال و دیجیتالی‌سازی ایران است، اکنون در دل مرکز تحقیق و توسعه خود به شکل جسورانه به سراغ اجرای پروژه‌هایی رفته که به نوعی دعوت به رقابت از برندهای بین‌المللی است.
همراه اول در راستای تحقق چشم‌انداز ۵ ساله خود و با هدف «تحقق رویای دیجیتال»، با ورود به حوزه «هوشمندسازی صنعت خودرو» در پی رسیدن به اهدافی مانند کاهش ترافیک و تعداد تصادفات، کاهش آلودگی‌های زیست محیطی در اثر کاهش مصرف سوخت، فراهم شدن امکان امدادرسانی در کوتاه‌ترین زمان ممکن و مواردی از این دست است، به عرصه «خودروهای متصل هوشمند» قدم نهاده است.
این اپراتور در ایام شیوع کرونا که بسیاری از کشورهای دنیا را در حوزه‌های مختلف آموزشی زمین‌گیر کرد، خود را به اثبات رساند و توانست با توسعه سریع و چشم‌گیر پلتفرمی دیجیتال در حوزه آموزش و پرورش، این حوزه را از ورطه رهایی دهد و حتی فرصت یک روز تعطیلی نظام آموزش رسمی کشور را ندهد.
بنابراین اکنون توقعات از این اپراتور بیش از پیش است تا بتواند در بدیع‌ترین و جدیدترین پروژه‌های تکنولوژیک به صورت جسورانه ورود کرده و با بزرگان حوزه بین‌الملل به رقابت بپردازد؛ تا مردم کشورمان نیز بتوانند از مزایای این رقابت بهره‌مند شده و طعم میوه فناورانه را زودتر از سایر مردمان دنیا بچشند.
ایلنا
