به گزارش برداشت روز، چندروز دیگر به پیایان سال ۱۴۰۰ نمانده است.سالی که اولین سال قرن جدید نام گرفت ولی برای صنعت عظیم فولاد خوش یمن ومبارک نبود!
درسالی که داردبه اتمام می رسد درحقیقت بنوعی همه نقشه های طراحی شده برای توسعه این صنعت،بالابردن میزان تولیدورسیدن به ظرفیت درافق ۱۴۰۴همگی عقیم ماندند وابترشدند.
امسال راشاید باهمه ح.اشی که داشت باید بدترین سال دردهه اخیردانست چراکه ازبدحادثه درمهمترین آیتم های موردنیازوسعه وبالارفتن ظرفیت تولید این صنعت متهم ردیف اول شد.
اتهام هایی غیرکارشناسی وصرفا براساس جوزدگی ورفتاری عوامگرایانه که متوجه این صنعت کردندوهیچ دفاعی هم نتوانست، این اتهامات راخنثی کند وهمه چیزباری بهرجهت گذشت تاآثاروتیعات این اتهام زنی را درسال آینده مشاهده کنیم.
امسال باتوجه به خشکسالی چندین ساله درکشور ،عدم سرمایه گذاری درصنعت برق وگاز،باکمال تاسف وتاثردیدیم که مشکل کم آبی کشور،کمبودبرق وکمبودگازبرگردن شرکت های فولادی وسیمانی افتاد که نتیجه این اتهامات واهی وبی پایه تعطیلی ششماهه بطورمتناوب کارخانه های موثردرزنجیره فولادشد ودرنتیجه شاهدبیکاری ،افت شدید تولید،ازبین رفتن مواداولیه ؛تحمیل هزینه های پیش بینی نشده به واحدهای فولادی وازدست دادن رتیه جهانی فولاد بود.صنعت فولاد را باید یکی از صنایع کلیدی و تأثیرگذار در اقتصاد کشورها دانست. بررسی شاخص‌های مؤثر بر تولید ناخالص داخلی کشورها حاکی از اثرگذاری مستقیم این صنعت بر رشد و توسعه اقتصادی است. از آنجا که پویایی این صنعت در گرو رشد و توسعه زیرساخت‌ها است؛ در یک رابطه دوسویه هم از فرآیند توسعه تأثیر می‌پذیرد و هم بر آن اثر می‌گذارد.
ایران به عنوان یکی از ده کشور برتر تولیدکننده فولاد جهان، نیازمند توسعه زیرساخت‌های صنعتی خود به خصوص در حوزه فولاد است و غفلت از این امر می‌تواند در آینده، روند تولید فولاد کشور را با مشکل مواجه نماید و از توان رقابتی با دیگر تولیدکنندگان بکاهد.
بایدمتذکرشوم که امروزبرای ما هدف فقطتنها توسعه زیرساخت سخت‌افزاری نیست، بلکه در حوزه نرم‌افزاری نیز نیازمند درایت وتدبیرهستیم. مرادازحوزه نرم‌افزاری، بحث‌های مربوط به برنامه‌ریزی، هدف‌گذاری، آینده‌پژوهی و منابع انسانی است. تابتوانیم مطابق سند چشم انداز در افق ۱۴۰۴ به تولید ۵۵ میلیون تن برسیم. اما باتوجه به آنچه که قبلا گفتیم درشرایط کنونی و ضعف در زیرساخت‌ها، دستیابی به میزان تولید را با اما و اگر مواجه شده است.
وقتی که شاهدهستیم بدون توجه به آمارهای کارشناسی که مصرف بی رویه ۸۵درصدی آب رادرصنایع دیگرنمی بیندوانگشت اتهامات را متوجه صنعت فولادمی کندچگونه انتظارداریم که بتوانیم به اهداف پیش بینی شده برسیم؟
لذا باید متذکرشویم که عدم توازن کافی و ناهماهنگی میان هدف های ترسیمی حوزه صنعت و امکانات موجود، حرکت روبه جلو را با نوسان شدیدمواجه می کندویک ناهمگونی در بخش های مختلف را رقم می‌زند. برای اصلاح چنین روندی چاره‌ای جز حرکت از مدیریت واکنشی و منفعل به سمت مدیریت هوشمند و شناور نیست تا در این مسیر با تکیه بر دانش فنی روز دنیا بتوان مدل برنامه توسعه صنعتی را عینی‌تر و منطبق بر آینده‌پژوهی، واقعیت‌های موجود و تحلیل های دقیق، در حوزه زیرساخت نرم‌افزاری اجرا نمود.کارشناسان متعقدند که سه چالش اساسی ودرحقیقت سه اتهامی که متوجه صنعت فولاد شده است بایستس یکباربرای همیشه درکشورحل شود وگناه آن به گردن این صنعت بسیارمهم وتوسعه ای نیافتد.دردیدگاه کارشناسان می بینیم که دغدغه آن ها براین سه محورزیرخلاصه می شود:
*چالش آب
چالش اساسی دیگر کمبود آب است که اینک کشور را در آستانه یک تنش آبی بی‌سابقه قرار داده است. مطابق هشدار سازمان ملل متحد، منابع آب خاورمیانه تا ۲۰۲۵ به نصف کاهش خواهد یافت و در این سال نیز حدود دوسوم مردم جهان با کمبود آب مواجه هستند. بنابر برخی محاسبات با توجه به میزان مصرف آب برای تولید هر تن فولاد خام، بر مبنای برخی محاسبات برای تولید سالانه ۵۵ میلیون تن فولاد در کشور به حدود ۲۹۸ میلیون متر مکعب آب نیاز است. با توجه به بحران کم آبی و میزان مصرف بالای آب در بخش کشاورزی و همچنین مشکلات حوزه آبریز و نیز از بین رفتن سفره های زیرزمینی، تنش آبی در سال‌های آتی یک مانع جدی برای دستیابی به اهداف سند چشم‌انداز خواهد بود. در این میان استفاده از مکانیسم آبی سیکل پیوسته در عملیات خنک کنندگی، بازگرداندن آب به چرخه تولید از طریق سیستم بازیابی پساب صنعتی و استفاده از فناوری خشک مانند گرانوله‌سازی خشک یا خنک سازی کک بدون آب می‌تواند به کاهش مشکلات آب کمک نماید. اگرچه انتقال آب دریا و شیرین‌سازی آن نیز می‌تواند مفید باشد اما هزینه انتقال و نگهداری خطوط را نیز باید مد نظر داشت. بنابراین آنچه در طرح های توسعه‌ای صنایع فولادی مهم است احداث کارخانه‌ها در مناطق بدون چالش آبی و هزینه‌زایی نظیر کرانه دریای عمان و خلیج فارس است.
**چالش برق
کمبود انرژی برق مورد نیاز کارخانه‌ها و همچنین تأمین گاز صنایع، به خصوص فولادسازی به طور فزاینده‌ای از افزایش ظرفیت تولید فولاد جلوگیری می‌نماید. در حال حاضر مصرف برق برخی صنایع ایران از متوسط جهانی بالاتر است و با توجه به مشکلات تأمین برق درکشور، این افزایش بار می‌تواند سایر بخش‌ها از جمله مصارف خانگی را تحت شعاع قرار دهد. عمده مصرف برق فولاد ایران به دلیل استفاده از فناوری احیای مستقیم کوره قوس الکتریکی در تولید آهن اسفنجی است هر چند این روش مزیت های زیست محیطی دارد. افزایش استاندارد مواد ورودی به کوره های ذوب می‌تواند به کاهش هزینه برق نیز کمک نماید. مدیران فولاد در این حوزه نیز نیازمند بازطراحی مکانیسم مصرف برق و نیز استفاده از پتانسیل شرکت های فولادی در احداث نیروگاه های اختصاصی برق هستند. تولید برق از طریق مزارع پنل خورشیدی و سیکل ترکیبی و نیروگاه‌های بادی در مناطق مستعد، می‌تواند راهکار مفید برای تأمین برق کارخانه ها و همچنین درآمدزایی از طریق فروش مازاد باشد. این امر از آن رو مهم است که بنابر پیش‌بینی برای تولید ۵۵ میلیون تن فولاد نیازمند تولید برق بیش از میزان فعلی هستیم.
**چالش گاز
یکی دیگر از چالش‌های اساسی تولید فولاد کشور تأمین گاز مصرفی صنایع می باشد. چالش تأمین گاز به خصوص در فصل زمستان به دلیل افت فشار خطوط انتقال منجر به بالا رفتن میزان عدم نفع و نیز خسارت ناشی از عدم تولید می‌گردد که نیازمند برنامه مدون و دقیق برای رفع آن هستیم. استفاده از طرح‌های سواپ انرژی و نیز ارتقای زیرساخت های بهره برداری و تولید گاز مورد نیاز از مواردی است که باید به صورت جدی به آن توجه نمود..
بهرحال امیدواریم که سال ۱۴۰۱،سالی همراه با خبرها واقدمات خوب برای کشورمان واین صنعت باشد.فراموش نکنیم باتوجه به شرایطی که بین روسیه واوکراین ایجادشده است کشورما باابزارصنعت فولامی تواند خلاء ایجادشده دربازارهای فولادی جهان ومنطقه راباسرعت پرکندوبازارهای مشتریان این دوکشوررا ازآن خودکندواین مهم میسرنمی شودمگرباتدبیرودرایت دولتمردان.سال جدید رابه همه مردم شریف ایران بخصوص تلاشگران عرصه معدن وفولاد تبریک عرض می کنم وسالی خوب برای این صنعت آرزومندم.
