به گزارش برداشت روزبه نقل از خودرونویس، در حالیکه صنعت خودرو و قطعه سازی ایران طی دوسال گذشته دوران سخت و شکننده ای را سپری کرده است، اما به رغم تمام فشارها بسیاری از قطعه سازان داخلی دستکم در زمینه حفظ اشتغال تلاش کرده اند تا کمترین میزان آسیب را به ساختار نیروهای انسانی خود وارد کنند.
جایگاه کارآفرینی در قطعه سازی
سوم اردیبهشت ماه در تقویم کشورمان به عنوان روز ملی کارآفرینی نامگذاری شده و اینکه تاکنون چقدر جایگاه کارآفرینان کشور در صنعت خودرو و قطعه سازی ایران محترم بوده با پرسش های متعددی روبرو است. هم اکنون در صنعت قطعه سازی دستکم بالغ بر یک میلیون نفر فعالیت می کنند که در نوع خود یکی از شاهرگ های حیاتی اشتغال صنعتی کشور به شمار می رود. از طرفی صنعت قطعه سازی علاوه بر نقش آفرینی در حوزه اشتغالزایی، تاثیر بسزایی در پرورش نخبگان صنعتی و نیروی انسانی توانمند و کارآمد داشته و از همین رو است که بسیاری از خودروسازان خوشنام جهان در دوران قبل از تحریم ها از انگیزه بسیار بالایی برای سرمایه گذاری و راه اندازی خطوط تولید در ایران برخوردار بوده اند.
نگاهی به وضعیت نیروی انسانی کارآمد در صنعت قطعه سازی کشورهای منطقه نشان می دهد که ایران دست بالاتری در این حوزه داشته و به همین دلیل در دوران تحریم ها نیز توانسته است با تکیه بر توان تخصصی این نیروها دهها پروژه خودکفایی را به ویژه در شرکت های بزرگ قطعه سازی کشور همچون گروههای کروز ، رایزکو، آذین خودرو و دیگر مجموعه ها دنبال کرده و اثر تحریم ها را کمرنگ سازد.
چرا قطعه سازی مهم است؟
نگاهی کلی به ساختار صنعت خودرو و قطعه سازی کشور نشان می دهد که هم اکنون این صنـعت در اقتصـاد کشـور پس از صنـایع نفـت و گاز، پتـروشیمـی و بانـکداری جـایگاه سـوم را دارد و بیش از ۱۴۰۰ شرکت قطعه ساز و بیش از ۱۵۰۰۰ کارگاه و کارخانه تولید قطعات و مجموعه‌ها در زنجیره این صنعت فعالیت می کنند. در چنین شرایطی اما نگاههای حمایتی در جهت حمایت از کارافرینی به ویژه در صنعت قطعه سازی بسیار سطحی بوده و در هیچ دوره ای عزم جدی برای شکوفایی هر چه بهتر این صنعت برداشته نشده است.
در حالی که صنعت قطعه سازی ایران به واسطه برخورداری از ساختار نیروی انسانی کارآمد، منابع انرژی، مراکز علمی و دانشگاهی و موقعیت استراتژیک ویژه از ظرفیت های بسیار انبوهی برای تبدیل شدن به یکی از قطب های صنعت قطعه سازی جهان برخوردار است. با این وجود اما صنعت قطعه سازی ترکیه به رغم دارا نبودن بسیاری از ظرفیت های یاد شده روز به روز در حال شکوفایی و افزایش سهم خود در بازارهای جهانی است. به طوری که هم اکنون ۹ خودروساز بزرگ دنیا در خاک این کشور مشغول تولید خودرو هستند.
به نام ما و به کام دیگران
زیرا از گذشته تاکنون عمده تمرکز دولت ترکیه توسعه زیرساخت های صنعت قطعه سازی بوده و بسیاری از خودروسازان بزرگ دنیا قراردادهای مهمی را با قطعه سازان ترک منعقد کرده بودند. به گونه ای که صادرات صنعت خودرو ترکیه در سال ۲۰۱۸ به ۳۱.۶ میلیارد دلار رسیده که ۱۰ میلیارد و ۸۵۰ میلیون دلار آن مربوط به بخش صادرات قطعات است و نسبت به سال ماقبل ان رشد ۱۱ درصدی را شاهد بوده. اگرچه آمارهای دقیقی از صادرات این صنعت ترکیه در سال ۲۰۱۹ ارائه نشده، اما قطع به یقین این روند همچنان افزایشی بوده است.
نکته مهم در برنامه های صادراتی صنعت قطعه سازی ترکیه این است که بخش عمده ای از تولیدات قطعات خودرو توسط این کشور به مقصد آلمان به عنوان یکی از مرکز اصلی صنعت خودروسازی در جهان که دارای جایگاه نخست در تولید و تامین قطعات وسایط نقلیه به شمار می رود در سال ۲۰۱۸ حدود ۲.۷ میلیارد دلار بوده است. همچنین ترکیه به کشور فرانسه و ایتالیا نیز به ترتیب ۷۴۱ میلیون دلار و ۶۶۴ میلیون دلار قطعات یدکی صادر کرده است.
قطعه سازی در غبار ناملایمات
با این همه صنعت قطعه سازی ایران به رغم وجود بسیاری از ظرفیت ها برای توسعه کارآفرینی در کشور باید در مسیر طوفانهای سهمگین گام بردارد. چه بسا با وجود تمام این مشکلات صنعت قطعه سازی نه تنها کمتر در کانون توجه قرار داشته، بلکه گاه و بیگاه با برخی هجمه های رسانه ای، فرافکنی ها و حاشیه سازی ها همراه بوده است. اگرچه کارآفرینانان وطن پرست و حقیقی در صنعت قطعه سازی کشور از این هجمه ها همواره عبور کرده اند، اما دستکم در شرایطی که کشور با تحریم های جهانی و ناملایمات قدرت های جهانی دست به گریبان است، وجود چنین رویکردهایی آن هم از جانب گروههایی که خود را منتسب به جریان های انقلابی می دانند دور از انتظار است.
در چنین شرایطی انتظار می رود اگرچه اراده ای برای حمایت از کارآفرینان صنعت قطعه سازی کشور که هزاران موقعیت شغلی را ایجاد کرده اند و حتی در کلاس جهانی و بین المللی مشغول تامین نیازهای صنعت خودرو کشور هستند وجود ندارد، اما دستکم ایجاد جو روانی مطلوب موجب خواهد شد تا قطار این صنعت مهم کشور متوقف نشده و در این شرایط سخت با ادامه حفظ اشتغال داخلی به راه خود ادامه دهد.
برای روشن شدن اهمیت جایگاه صنعت قطعه سازی در کارآفرینی و اشتغالزایی کشور با یک مثال ساده می توان به آن پی برد. طبق برآوردها در پی شیوع ویروس کرونا در کشور تنها در صنف رستوران، کافی شاپ و فست فود شهر تهران بالغ بر ۲۰۰ هزار نفر نیروی انسانی بیکار شده اند. حال تصور این موضوع که کارآفرینان صنعت قطعه سازی کشور با اشتغال یک میلیون نفری چه نقش مهمی در اقتصاد ایران ایفا می کنند واضح تر به نظر می رسد. نگاهی به ساختار نیروی انسانی چندین هزار نفری قطعه سازان بزرگ کشور گویای این واقعیت که اکنون برای بسیاری از مدیران این صنعت منافع ملی مقدم بر منافع ملی قرار دارد و به همین دلیل از هیچ تلاشی برای حفظ اشتغال داخلی دست نمی کشند.
