بانکداری دیجیتال فراتر از بانکداری بدون کاغذ یا بانکداری الکترونیک است، در واقع سالهاست که بانکداری دیجیتال به نوعی وجود دارد، اما تعریف واحدی از آن در میان بازیگران این عرصه در دسترس نیست. هنوز بسیاری از مباحث مطرح در بانکداری دیجیتال به شکلی قانونی در نیامده تا در اختیار بانکها و استفاده کنندگان از خدمات آنها قرار دهد. پس بدیهی است که در این شرایط هم بازیگران و هم مشتریان نتوانند تجربه تمام و کمالی را داشته باشند اما به نظر می رسد با توجه به استراتژی انتخاب شده از سوی حاکمیت مبنی بر اقتصاد دیجیتال و همچنین پاندمی کرونا به زودی شاهد عملیاتی شدن بسیاری از این قوانین باشیم.
صنعت بانکداری اکنون، با رقبایی از صنایع مجاور و فین تک ها و استارتاپ های مالی، روبروست که با خلاقیت و نوآوری مشتریان را به سمت خود برده و و زنجیره ی انحصار در ارائه خدمات بانکی و مالی به نوعی شکسته شده است، هرچند هنوز بازیگران جدید برای ارائه خدمات و توسعه و ارتباط با مشتری به بانکها به عنوان سوئیچ ارتباطی با مشتری وابسته هستند و اما امروز مشتری بسیاری از خدمات خود مانند پرداخت قبض، خرید شارژ، انتقال وجه، پرداخت و بسیاری موارد دیگر به بانکها وابسته نیست.
در این مسیر که شاید آن را بتوان به پیست دو میدانی تشبیه کرد، بسیاری از بازیگران دویدن را آغاز کرده اند، اما بانکهایی هستند که هنوز در حال گرم کردن هستند. چالش های دنیای دیجیتال برای بدنه بانکهایی که مدتهای زیادی بدون رقابت در حال ارائه خدمات بودند، سخت و دشوار است.
با بررسی بازیگران جدید حوزه بانکداری دیجیتال مشاهده می شود که بانک ایران زمین، از حدود ۴ سال پیش اولین گام های دیجیتالی شدن را برداشت و با ایجاد زیرساخت های لازم برای ارائه خدمات بانکداری دیجیتال وارد این عرصه شد. البته هنوز تعاریف زیادی از بانکداری دیجیتال در کشور مطرح است و صنعت بانکداری همچنان به دنبال یک تعریف واحد از بانکداری دیجیتال است.
اما به تازگی اولین پلتفرم بانکداری دیجیتال بانک ایران زمین به نامه فراز ” فناوری روز ایران زمین” به صورت آزمایشی شروع به کار کرد تا با تکمیل آن و نیز با دریافت تجربه مشتریان در این خصوص به عنوان پلتفرمی تاثیر گذار در بانکداری دیجیتال از سوی بانک ایران زمین به صورت کامل در سال ۱۴۰۰ عملیاتی شود.
عبدالمجید پورسعید مدیر عامل بانک ایران زمین، در خصوص حرکت در مسیر تحول دیجیتال و برنامه های این بانک برای سال ۱۴۰۰ اظهار داشت: بانک ایران زمین زیرساخت‌های لازم برای طراحی و تولید محصولات و خدمات نوین را فراهم کرده است و این بانک با راه‌اندازی مرکز نوآوری ایران‌زمین و مشارکت فعالانه و ارائه خدمات بانکی متنوع به فین تک‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان درحال‌توسعه فعالیت‌های خود در مسیر نوآوری است.
پورسعید مشارکت با استارتاپ ها و شرکت‌های فین تکی را که معامله برد- برد دانست و یادآور شد: شرکت‌های فین تکی چالاکی و شناسایی نیاز مردم خدمات ارائه می‌دهند که از ارزش‌افزوده بالایی برخوردار است و مورد استقبال مردم قرار می‌گیرد؛ ازاین‌رو با مشارکت و همکاری با این بازیگران جدید منجر به تثبیت جایگاه بانک و ارائه خدمات نوآورانه به مردم می‌شود.
مدیرعامل بانک ایران‌زمین خاطرنشان کرد: بانکداری دیجیتال مستلزم تحول، فرهنگ‌سازی و مدرن سازی در تمام لایه‌های مدیریتی، فرایندی، عملیاتی و فناوری است که تحقق این امر نیازمند گذار از یک دیدگاه محصول گرا به مشتری‌گرا و خدمت محور است که این روند در بانک ایران‌زمین دنبال می‌شود.
وی در ادامه افزود: پلتفرم بانکداری دیجیتال ایران زمین به نام فراز با بهره گیری فناوری روز ایران زمین تلاش می کند تا با پیاده سازی بانکداری دیجیتال ضمن کمک به رشد و توسعه فعالیت های اقتصادی کشوری پنجره ای جدید از خدمات بانکی را همگام با تکنولوژی های روز دنیا به مردم کشورمان ایران زمین ارائه کند.
پورسعید با بیان این‌که در عصر دیجیتال آگاهی از نیازهای مشتریان ملاک تصمیم‌گیری در بانک است، گفت: بانکداری دیجیتال داده محور است، ازاین‌رو در این بانک با تحلیل رفتارهای مشتریان سعی می‌شود با رویکرد مشتری محوری خدماتی به آنها ارائه شود که موردنیاز و فراتر از انتظار مشتریان و از ارزش‌افزوده خوبی نیز برخوردار باشد.
مدیرعامل بانک ایران‌زمین با اشاره به بهره‌گیری از کانال‌های یکپارچه برای ارائه خدمات در تحول دیجیتال گفت: این بانک به‌منظور یکپارچه کردن کانال‌های ارائه خدمات، کانال موبایل و اینترنت در سال جاری یکپارچه کرده است و با ایجاد تنوع در خدمات شعب دیجیتال بانک، خدمات غیر بانکی را نیز به مشتریان ارائه می‌دهد.
عضو هیات مدیره بانک ایران زمین با تکید بر لزوم دقت در خصوص ریل گذاری قانونی برای بانکداری دیجیتال در کشور گفت: در اینجا شاید لازم باشد تمامی بازیگران عرصه قانونی کشور نیز خود را برای حضور بانک ها در عرصه دیجیتال آماده کنند، بسیاری از قوانین با زمین بازی جدید مطابقت ندارند، و لازم است با سرعت برای این زمین، بازسازی و دوباره نویسی شوند.
وی با اشاره به روند توسعه شبکه های اجتماعی در جهان و ضرورت های پیاده سازی آن در کشور بیان داشت: شبکه های اجتماعی و خدمات در بستر آنها یکی از زمین های بازی بانکداری دیجیتال هستند، و در برگیری آنها به حدی است که ایجاد تغییر در آنها می تواند اقتصاد یک کشور را با چالش مواجه سازد. و کسب و کارهای امروزی نیز دیگر بدون شبکه های اجتماعی نمی توانند به ارائه خدمات بپردازند.
پورسعید تاکید کرد: اگر به آمار نیز نگاه کنیم خواهیم دید که ساعات استفاده مردم از تلفن های همراه بسیار کمتر از استفاده آنها از تلفن های همراه برای حضور در شبکه های اجتماعی است، بنابراین لازم است بانکها نیز فعالتر از گذشته در شبکه های اجتماعی حضور داشته و به مشتریان خود خدمات ارائه کنند.
وی خاطرنشان ساخت: تجربه سالهای نه چندان دور نشان می دهد که خدمات باید در جایی به مشتری ارائه شود که مشتری حضور دارد و تغییر محل حضور مشتری معمولا موفق نخواهد بود.
در همین زمینه مجتبی شیروانی قائم‌مقام بانک ایران زمین با اشاره به رشد روزافزون استفاده از شبکه‌های اجتماعی گفت: امروز شبکه‌های اجتماعی موقعیت ایده‌‌آلی را برای ما ایجاد کرده تا فرهنگ بانکداری دیجیتال را در بین مخاطبان خود گسترش دهیم.
وی در تشریح اهمیت شبکه‌های اجتماعی، مجازی و تاثیر آن در حوزه‌های مختلف گفت: امروز شبکه‌های اجتماعی تغییرات زیادی را در سبک زندگی، روش تبلیغات و فعالیت تجاری ایجاد کرده‌اند. بنابراین اگر هوشمندانه رفتار کنیم باید فرهنگ استفاده از بانکداری دیجیتال و تغییر رویکرد مردم به استفاده از این نوع بانکداری را نیز در همین فضا کلید بزنیم.
شیروانی با تاکید بر رویکرد مخاطبان به استفاده از فضای ایجاد شده اظهار کرد: شبکه‌های اجتماعی به راحتی ارتباط ما با مخاطبان را فراهم کرده و این فرصت را در اختیار ما قرار داده است که سطح فکری و اطلاعاتی مخاطبان خود را برای ایجاد تحول در بانکداری آماده کنیم. وی افزود: مخاطب بانکداری آینده، مخاطب دیجیتال است. بنابراین ما باید هم خودمان و هم مخاطبمان را آماده ارائه خدمات در این فضا کنیم.
قائم مقام بانک ایران زمین تاکید کرد: در واقع باید گفت نگاه جامع به بانکداری دیجیتال بدون در نظر گرفتن مباحثی همچون شبکه های اجتماعی و رشد و محبوبیت آنها در بین کاربران و همچنین رفع مشکلاتی در حوزه قانون گذاری امکان پذیر نخواهد بود.
در همین زمینه فرهاد اینالوئی معاون فناوری اطلاعات بانک ایران زمین با اشاره به رشد سریع تکنولوژی و ارائه خدمات بانکی بر بستر شبکه‌های اجتماعی و تأثیر آن در آینده بانکداری، اظهار داشت: «در آینده ممکن است بزرگ‌ترین بانک جهان هیچ شعبه‌ای نداشته باشد؛ و این آینده دور نیست و ما باید خودمان را برای این آینده نزدیک آماده کنیم.»
وی افزود: «بانکهایی که اقدام به پرداخت وام در شبکه‌های اجتماعی کرده‌اند تنها یک درصد از این موارد دچار مشکل شده‌اند، اما در مورد وام‌های دیگر به‌طور متوسط ۴ درصد آنها با مشکلاتی مانند عدم پرداخت مواجه می‌شود.»
اینالوئی گفت: «بانکی در آینده موفق است که خود را برای این تغییرات با آمادگی ذهنی و افزایش دانش دیجیتال آماده کرده باشد.»
در پایان می توان گفت: حرکت به سمت بانکداری دیجیتال مدت ها است آغاز شده، و سرعت آن هر لحظه بیشتر می شود، بنابراین بانک ها و نهاد قانون گذار باید حرکت خود را با سرعت آن وفق دهندکاری که در بانک ایران زمین با توجه به زیر ساخت های فراهم شده با سرعت مناسبی به پیش می رود و برای سال ۱۴۰۰ حرف های زیادی از این بانک خواهیم شنید.
