برداشت روز- در روزهایی که کمآبی، خشکی زایندهرود و تغییرات اقلیمی تیتر اول اخبار ایران است، یک مجتمع عظیم صنعتی در ۷۵ کیلومتری جنوبغربی اصفهان، نه تنها بحران را مدیریت کرده، بلکه به یکی از موفقترین نمونههای «صنعت سبز» در منطقه تبدیل شده است.
فولاد مبارکه اصفهان، که سالانه بیش از ۱۰ میلیون تن فولاد خام تولید میکند و یکچهارم نیاز فولاد کشور را تأمین مینماید، طی یک دهه گذشته سه شاخص کلیدی زیستمحیطی را به شکل چشمگیری بهبود بخشیده است:
۱. کاهش ۴۱ درصدی مصرف آب خام
طبق گزارش رسمی عملکرد زیستمحیطی سال ۱۴۰۳ شرکت، مصرف آب خام فولاد مبارکه از ۲۸.۷ میلیون مترمکعب در سال ۱۳۹۵ به ۱۶.۹ میلیون مترمکعب در سال ۱۴۰۳ رسیده است؛ یعنی کاهشی معادل ۱۱.۸ میلیون مترمکعب در سال.
این عدد تقریباً برابر با مصرف آب شرب یک شهر ۸۰۰ هزار نفری است.
دکتر بهرام سبحانی، رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران و مدیرعامل اسبق فولاد مبارکه در این باره میگوید:
«ما با اجرای پروژههای بازچرخانی آب و احداث دریاچههای ذخیره پساب تصفیهشده، توانستیم بیش از ۹۳ درصد آب مورد نیاز فرآیند را از داخل مجتمع تأمین کنیم. امروز کمتر از ۷ درصد آب مصرفی ما از منابع خارجی است.»
۲. بازیافت ۱۰۰ درصدی پساب صنعتی و بهداشتی
فولاد مبارکه اکنون دارای ۹ تصفیهخانه پیشرفته پساب صنعتی و دو تصفیهخانه بهداشتی است.
تمام پساب تولیدی (روزانه حدود ۵۰ هزار مترمکعب) پس از تصفیه فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی، دوباره به چرخه تولید بازمیگردد.
همچنین با احداث لاگونهای مخصوص جمعآوری روغن و مواد معلق، هیچگونه آلاینده روغنی به محیط زیست وارد نمیشود.
۳. کاهش بیش از ۱.۵ میلیون تن انتشار گازهای گلخانهای در دهه گذشته
اجرای ۵ پروژه مکانیسم توسعه پاک (CDM) ثبتشده در سازمان ملل
بازیافت حرارت گازهای خروجی نیروگاههای گازی برای تولید بخار (صرفهجویی سالانه ۱۲۰ هزار تن CO₂)
نصب سیستمهای پایش لحظهای گازهای خروجی دودکشها (مانیتورینگ آنلاین CEMS)
توسعه جنگلکاری صنعتی با گونههای مقاوم به کمآبی در ۲۲۰۰ هکتار از اراضی مجتمع
آزمایش موفق استفاده از گاز CO خروجی کورهها برای کشت گلخانهای (پروژه پایلوت ۵ هکتاری در سال ۱۴۰۴)
دکتر سبحانی در این خصوص تأکید میکند:
«ما دیگر فقط تولیدکننده فولاد نیستیم؛ ما تولیدکننده «فولاد سبز» هستیم. هدفگذاری کردیم تا سال ۱۴۱۰ انتشار کربن را به ازای هر تن فولاد تولیدی ۲۵ درصد دیگر کاهش دهیم و به استانداردهای انجمن جهانی فولاد (World Steel Association) نزدیکتر شویم.»
نگاهی به آینده
فولاد مبارکه در برنامه ۱۰ ساله خود اعلام کرده است که:
تا سال ۱۴۰۸ مصرف آب خام را به زیر ۱۲ میلیون مترمکعب برساند
۳۰ مگاوات برق خورشیدی در سایت مجتمع راهاندازی کند
اولین واحد تولید فولاد با استفاده از هیدروژن سبز در خاورمیانه را به صورت پایلوت راهاندازی نماید
در شرایطی که بسیاری از صنایع سنگین هنوز در مرحله انکار یا مقاومت در برابر الزامات زیستمحیطی هستند، فولاد مبارکه نشان داد که میتوان همزمان «بزرگ» بود، «سودآور» بود و «پاک» بود.
این گزارش نشان میدهد که حتی در سختترین شرایط اقلیمی و اقتصادی، اراده فنی و تعهد مدیریتی میتواند صنعت را به سمت پایداری واقعی هدایت کند.
فولاد مبارکه امروز نه فقط یک کارخانه، بلکه یک «الگو» است؛ الگویی که ثابت کرد صنعت و طبیعت میتوانند در کنار هم نفس بکشند.
