مبطلات روزه اهل سنت (حنفی ، شافعی و …) + احکام (1404)

به گزارش برداشت روز،  روزه، به عنوان یکی از ارکان پنج‌گانه اسلام و نماد خودسازی معنوی و جسمانی محسوب میشود ، در قرآن کریم به عنوان “صوم” توصیف شده و در آیه ۱۸۳ سوره بقره، بر وجوب آن برای مؤمنان تأکید گردیده است؛ این عبادت، که از دوران پیامبر اکرم (ص) به عنوان ستون دین معرفی شده، نه تنها از منظر عبادی بلکه از دیدگاه بهداشتی و اخلاقی، کارگران و جوانان امت را به انضباط و پاکدامنی دعوت می‌کند. در فقه اسلامی، آگاهی از مبطلات روزه – اموری که عبادت را باطل می‌سازد – بسیار مهم است، زیرا بدون رعایت آن‌ها، روزه از منبع تقرب الهی به عملی ناقص و فاقد ثواب تبدیل می‌شود. در این محتوا از برداشت روز ، به بررسی مقدمه‌ای بر روزه و مبطلات، دیدگاه‌های مذاهب چهارگانه اهل سنت (حنفی، مالکی و شافعی)، روایات کلیدی پیامبر (ص) می‌پردازیم، تا روزه‌داران با آگاهی کامل به سراغ این فریضه بروند.

مبطلات روزه اهل سنت در مذهب شافعی

1. خوردن و آشامیدن عمدی:
   هرگونه بلعیدن غذا یا مایع، حتی قطره‌ای آب، روزه را باطل می‌کند؛ اگر فراموشی باشد، روزه صحیح است، اما عمد، قضا واجب می‌سازد؛ امام شافعی در “الأم” تأکید دارد که این مبطل، امساک را از ریشه قطع می‌نماید.
2. جماع (آمیزش جنسی):
   نزدیکی با همسر، حتی بدون خروج منی، روزه را فاسد می‌کند و کفاره (۶۰ روز روزه یا اطعام ۶۰ مسکین) لازم است؛ مطالعات فقهی، این را مبطل درجه یک می‌دانند.
3. استمناء (خودارضایی):
   هر اقدامی که منجر به خروج منی شود، بدون جماع، روزه را باطل می‌نماید؛ شافعیان، بر اساس حدیث “الْمَنِيُّ مِنَ الْمَرْأَةِ كَالْمَاءِ مِنَ الرَّجُلِ”، آن را معادل جماع می‌شمارند.
4. استفراغ عمدی:
   قی کردن با فشار شکم یا تحریک گلو، روزه را فاسد می‌کند؛ اگر غیرعمدی باشد، اشکالی ندارد، طبق روایت “مَنْ ذَرَعَ قَيْئًا فَلَيْسَ عَلَيْهِ قَضَاءٌ”.
5. حجامت (فصد خون):
   خارج کردن خون به مقدار قابل توجه، امساک را نقض می‌کند؛ شافعیان، آن را مبطل می‌دانند مگر در موارد اضطراری پزشکی.
6. رساندن غبار غلیظ به حلق: استنشاق دود یا غبار به حدی که به معده برسد، روزه را باطل می‌نماید؛ در کارگران ساختمانی شایع است.

مبطلات روزه اهل سنت حنفی

1. خوردن و آشامیدن عمدی: بلع هر چیزی، روزه را فاسد می‌کند؛ فراموشی، صحیح است، اما عمد قضا واجب می‌سازد.
2. جماع: آمیزش، حتی جزئی، با کفاره همراه است؛ حنفیان، خروج منی را شرط نمی‌دانند.
3. استمناء: خودارضایی منجر به خروج منی، مبطل است؛ بر اساس حدیث ابوداود.
4. استفراغ عمدی: قی با عمد، روزه را باطل می‌کند و قضا لازم؛ غیرعمدی، صحیح.
5. حجامت: فصد خون، امساک را نقض می‌کند؛ در موارد درمانی، احتیاطاً مکروه.
6. غبار غلیظ: ورود دود یا گرد به حلق، باطل‌کننده است.
7. دروغ به خدا و پیامبر: کذب عمدی، عبادت را فاسد می‌نماید.

مبطلات در روزهای عادی و ماه رمضان