عوامل موثر بر قیمت سیستم قالب بندی سازه های بتنی

به گزارش برداشت روز، قیمت نهایی سازه بتنی تنها حاصل هزینه بتن و آرماتور نیست؛ انتخاب و مدیریت طراحی و ساخت سیستم قالب بندی می تواند سهم بزرگی از هزینه و زمان پروژه را تعیین کند. در پروژه های امروزی، تصمیم های مهندسی در مورد نوع قالب، روش اجرا و برنامه بازیافت قالب، بین ۳۰ تا ۵۰ درصد اثر مستقیم روی هزینه کل سازه بتنی دارند؛ بنابراین شناخت عوامل موثر بر قیمت سیستم قالب بندی برای هر کارفرما، پیمانکار و مهندس، حیاتی است.

1- تاثیر جنس و نوع سیستم قالب بندی بر قیمت

انتخاب بین قالب فلزی (مدولار یا جوشی)، قالب چوبی یا پلای وود، قالب پلاستیکی یا سیستم های پیش ساخته صنعتی یکی از اولین تصمیم هایی است که هزینه سرمایه ای (CapEx) و هزینه عملیاتی (OpEx) پروژه را شکل می دهد.

قالب های فلزی مدولار هزینه واحد بالاتری نسبت به قالب های دست ساز چوبی دارند، اما قابلیت استفاده مجدد و دوام بالای آنها در پروژه های بزرگ باعث کاهش هزینه متوسط هر مرتبه استفاده می شود. برای پروژه های چند طبقه یا پروژه های با برنامه تولیدی بلندمدت، سرمایه گذاری در قالب فلزی معمولا توجیه پذیر است.

قالب های چوبی یا پلای وود در پروژه های کوچک یا با جزئیات شکل پیچیده مقرون به صرفه اند؛ اما در صورت استفاده مکرر هزینه تعمیر و تعویض و کیفیت سطح بتن می تواند افزایش یافته و هزینه نهایی را بالا ببرد.

علاوه بر جنس، طراحی ماژول بندی، استانداردسازی ابعاد و همخوانی با نقشه سازه (مثلا برای سیستم قالب بندی ستون با ابعاد استاندارد) نقش بسیار مهمی در کاهش پرت مصالح، سرعت اجرا و هزینه نیروی کار دارد. طراحی سازه ای که از تکرار و هم ترازی بهره ببرد، می تواند نیاز به قالب های سفارشی را کاهش دهد و هزینه ها را پایین بیاورد.

2- طراحی، پیچیدگی و روش ساخت سازه

هرچه جزئیات معماری و ابعاد عناصر سازه ای متنوع تر باشند، زمان شکل دهی، نصب و باز کردن قالب افزایش می یابد که مستقیما هزینه و زمان پروژه را بالا می برد.

 دیوارهای بلند، ستون های با مقطع غیر متعارف و تیرها و دال هایی با اشکال پیچیده نیازمند قالب های سفارشی و نیروی کار ماهرتر هستند. این موضوع هم هزینه ساخت قالب را افزایش می دهد و هم زمان نصب و دمونتاژ را بیشتر می کند. برای مثال اگر برای اجرای پایه یک پل که طراحی خاصی دارد نیاز به سیستم قالب بندی ستون خاص باشد، هزینه طراحی و هزینه ساخت آن متفاوت خواهد بود. برای مثال می توانید برای دریافت مشاوره و اطلاع از قیمت سیستم های قالب بندی خاص به این سایت مراجعه کنید.

 پروژه هایی با تکرار زیاد (مانند بلوک های مسکونی متکرر یا طبقات با پلان یکسان) از مزیت اقتصادی قابل توجهی برخوردارند؛ چرا که قالب ها را می توان بارها به کار برد؛ در نتیجه هزینه متوسط هر مترمربع کاهش می یابد. در مقابل، پروژه های منحصر به فرد یا سازه های با نمای پیچیده هزینه قالب بندی را بالا می برند.

 زمان اجرای قالب بندی (مدت بین مونتاژ تا باز کردن) و برنامه ریزی برای چرخه استفاده مجدد قالب ها عامل دیگری است. برنامه ریزی ضعیف منجر به قفل شدن سرمایه در قالب های غیر مفید و افزایش هزینه نگهداری می شود. گزارش ها نشان می دهند که مدیریت بهینه برنامه قالب بندی می تواند بخش قابل توجهی از هزینه کل قالب بندی را کاهش دهد.

«انتخاب هوشمند سیستم قالب بندی، تفاوت بین پروژه ای که صرفه جویی می کند و پروژه ای که هزینه ساز می شود است.»

3- نیروی انسانی، مهارت و هزینه اجرا

هزینه نیروی انسانی فقط شامل دستمزد روزانه نیست؛ میزان تخصص، سرعت اجرا، کیفیت نصب و خطاهای اجرایی هم تاثیر مستقیم بر هزینه نهایی دارد. قالب بندی نیاز به تیم هایی با تجربه و آموزش دیده دارد. اشتباهات نصب (ناهماهنگی صفحات، عدم تراز، اتصالات نامناسب) باعث دوباره کاری، نشت بتن یا نیاز به عملیات ترمیم می شود که هم هزینه مستقیم و هم هزینه زمانی پروژه را افزایش می دهد.

نرخ دستمزدها در بازارهای مختلف متفاوت است و در ایران نیز نوع قرارداد (ساعتی، روزمزد یا پیمانکار جزئی) و منطقه جغرافیایی آثار متفاوتی روی هزینه دارد. به عنوان نمونه، برآوردهای بازار داخلی نشان می دهد که هزینه اجرای اسکلت بتنی به ازای هر مترمربع در سال های اخیر نوسانات قابل توجهی داشته است که این نوسانات روی قیمت قالب بندی نیز اثرگذار است.

4- لجستیک، حمل و نقل، نگهداری و هزینه های جانبی

فاصله کارگاه تا کارخانه یا انبار قالب، ظرفیت حمل، هزینه بارگیری و نگهداری قالب ها از عوامل پنهان اما تعیین کننده در برآورد قیمت نهایی هستند. قالب های فلزی سنگین نیازمند جرثقیل و تجهیزات حمل خاص اند؛ مسیرهای دشوار یا هزینه بالای ترانزیت می تواند هزینه را به طور قابل توجهی افزایش دهد. هزینه ذخیره سازی و تعمیرات پس از استفاده نیز بخشی از هزینه واقعی هر بار استفاده قلمداد می شود.

نگهداری نامناسب موجب خوردگی، تاب خوردگی یا آسیب دیدگی مکانیکی می شود که منجر به کاهش عمر مفید قالب و افزایش هزینه جایگزینی خواهد شد. بنابراین یک برنامه نگهداری منظم (انبار سرپوشیده، ضدزنگ کاری، تعمیرات جزئی) هزینه های بلندمدت را کاهش می دهد.

علاوه بر این، هزینه بیمه، مالیات و مجوزهای حمل و نقل در بعضی مناطق عامل افزایش قیمت هستند و باید در برآورد نهایی لحاظ شوند.

5- بازار مصالح، نوسانات قیمت و اقتصاد پروژه

قیمت ورق فولادی، چوب و پلای وود و نرخ ارز در کشورهایی که مصالح وارد می شوند، باعث نوسان قیمت سیستم قالب بندی می شود.

در سال های اخیر مطالعه ها نشان داده اند که سهم قالب بندی از هزینه ساخت اسکلت بتنی می تواند بسته به نوع پروژه، کشور و روش اجرای کار، بین ۲۵ ٪ تا بیش از ۵۰ ٪ متغیر باشد. به همین خاطر، نوسانات قیمت مواد خام (مانند ورق فولادی یا تخته های چند لایه) تاثیر مستقیم بر قیمت تمام شده دارد.

قیمت سیستم قالب بندی نتیجه تصمیمات فنی، بازار مصالح، مدیریت اجرایی و لجستیک است. صرف هزینه منطقی برای انتخاب نوع مناسب قالب، طراحی مدولار، آموزش نیروی کار و نگهداری صحیح معمولا بازگشت سرمایه قابل توجهی دارد؛ چرا که کاهش دفعات تعمیر، افزایش چرخه استفاده و بالاتر بردن کیفیت سطح بتن، هزینه های پنهان را حذف می کند. برای برآورد دقیق هر پروژه لازم است یک آنالیز مقدار – قیمت (Bill of Quantity) بر اساس نقشه ها و شرایط محلی انجام شود و سیاست هایی برای پوشش ریسک های قیمتی اتخاذ گردد.