به گزارش برداشت روز، چند سالی است صنعت خودروسازی کشور با بحران‌های متعددی دست‌به‌گریبان است؛ از قیمت‌گذاری دستوری و قطعی مکرر برق گرفته تا مشکلات ارزی، تحریم‌ها و حوادث غیرمترقبه. بخش قابل توجهی از این چالش‌ها خارج از کنترل خودروسازان است، اما تأثیر مستقیم آنها بر تولید و تحویل خودرو، باعث شده مشتریان ناچار به تحمل تأخیر شوند. بررسی‌ها نشان می‌دهد دست‌کم شش عامل کلیدی در این روند نقش پررنگی دارند.
قطعی برق، ترمز تولید را کشید
قطع مستمر و طولانی برق در واحدهای صنعتی و زنجیره تأمین خودرو، یکی از اصلی‌ترین موانع تولید و تحویل به‌موقع خودروهاست. برخلاف صنایعی مانند مواد غذایی که قطعی برق عمدتاً به ضایعات منجر می‌شود، در خودروسازی توقف خطوط تولید به معنی بر هم خوردن کل برنامه‌ریزی تولید است. وابستگی خطوط مونتاژ و ساخت قطعات به تجهیزات برقی، باعث شده هر قطعی طولانی‌مدت، ظرفیت تولید را به‌شدت کاهش دهد و تحویل‌ها به عقب بیفتد.
گره ارزی و کندی تأمین قطعات
کمبود و کندی تخصیص ارز، دومین معضل جدی خودروسازان و قطعه‌سازان است. با وجود وعده‌های مکرر بانک مرکزی، تخصیص ارز با تأخیر انجام می‌شود و واردات مواد اولیه و قطعات حیاتی را مختل می‌کند. این تأخیرها باعث می‌شود زنجیره تولید به‌طور کامل فعال نباشد و بسیاری از خودروها ناقص بمانند تا قطعات موردنیاز تأمین شود.
حوادث غیرمترقبه و ضربه به زنجیره تولید
درگیری ۱۲ روزه رژیم صهیونیستی علیه کشورمان، نه‌تنها بر صنعت خودرو بلکه بر کل بخش‌های صنعتی کشور اثر گذاشت و تأمین برخی مواد اولیه و قطعات را مختل کرد. انفجار در بندر شهید رجایی نیز بخشی از قطعات وارداتی خودرو را نابود کرد و مشکلات لجستیکی را تشدید کرد. همزمان، تحریم‌های شدیدتر، مسیر دسترسی به منابع خارجی را محدودتر کرده و فشار مضاعفی به صنعت وارد آورده است.
شائبه رفتارهای غیراخلاقی در تأمین قطعات
گزارش‌هایی غیررسمی حاکی از آن است که برخی قطعه‌سازان، به دلایل غیرتجاری و بعضاً سیاسی، عرضه قطعات به خودروسازان را کاهش داده‌اند. چنین رفتاری، اگر صحت داشته باشد، عملاً به فلج شدن خطوط تولید و تأخیر بیشتر در تحویل خودروها منجر می‌شود و می‌تواند به سود گروهی محدود تمام شود.
بازار زیر سایه دلالی و شایعه‌سازی
هرچند بخش اصلی تأخیرها به مشکلات ساختاری و بیرونی مربوط است، اما نقش واسطه‌ها و سفته‌بازان در پیچیده‌تر کردن اوضاع را نمی‌توان نادیده گرفت. کاهش فاصله قیمت کارخانه و بازار، سود دلالان را کاهش داده و آنها با شایعه‌پراکنی درباره کاهش عرضه، تلاش می‌کنند بازار را ملتهب کنند. این فضاسازی‌ها، به‌ویژه در شبکه‌های اجتماعی، می‌تواند بر انتظارات و رفتار بازار اثر بگذارد.
تأخیرها نتیجه فشارهای چندجانبه
آنچه امروز بازار خودرو تجربه می‌کند، نتیجه همزمان چند بحران است؛ از قطعی برق و کمبود ارز تا حوادث ناگهانی، تحریم‌ها و رفتارهای فرصت‌طلبانه داخلی. حل این مشکل نیازمند رویکردی چندوجهی است که هم زیرساخت‌های تولید را تقویت کند، هم موانع ارزی و لجستیکی را کاهش دهد و هم با رفتارهای سوداگرانه مقابله کند.
