به گزارش برداشت روز، صنعت PVC در ایران به‌عنوان یکی از ارکان اصلی صنعت پتروشیمی، نقش کلیدی در توسعه زیرساخت‌های اقتصادی کشور ایفا کرده است. این ماده ارزشمند سهمی نزدیک به ۱۰ درصد از بازار مواد اولیه پلیمری ایران دارد و طی سال‌های اخیر با افزایش تقاضا روبرو بوده است و همین مساله موجب شده تا علاوه بر تولید داخل، از واردات برای تامین نیاز داخل به PVC استفاده شود.
تعدادی از کاربردهای PVC
PVC می‌تواند در دو حالت سخت یا منعطف ساخته شود. به حالت سخت پی‌وی‌سی، در اصطلاح UPVC می‌گوییم. این نوع از پی‌وی‌سی در ساخت لوله، در و پنجره‌های دوجداره استفاده می‌شود. علاوه بر این از PVC در تولید لوله‌های آب و فاضلاب استفاده می‌شود. به صورت کلی می‌توانیم بگوییم اصلی‌ترین مصرف این ماده ارزشمند در صنعت ساختمان است. یکی دیگر از کاربردهای پی‌وی‌سی در تولید کارت‌های اعتباری، مترو و… است که این روزها در گستره جهانی استفاده زیادی دارد. PVC استفاده‌های بسیاری در صنعت دارد، اما این دو نمونه از اصلی‌ترین استفاده‌های PVC است.
وضعیت عرضه و تولید PVC
عرضه پی‌وی‌سی توسط پتروشیمی‌های داخلی در سال گذشته به ۶۲۴ هزار تن رسید که نسبت به سال ۱۴۰۲ رشدی معادل ۳ درصد را نشان می‌دهد و بیانگر ظرفیت تولید روبه‌رشد در این صنعت است. این در حالی است که همه شرکت های پتروشیمی محصول خود را در بورس کالا عرضه نمی‌کنند. از این میزان تولید، ۸۴ درصد در بورس کالا معامله شد که اهمیت این بازار به‌عنوان محوری‌ترین کانال توزیع محصولات پی‌وی‌سی را نشان می‌دهد.
در بازار سهام نماد‌های «شغدیر» و «شپترو» این محصول را تولید می‌کنند. به علاوه شرکت پتروشیمی اروند که اخیرا با نماد «اروند» در بورس تهران پذیرفته شده است و در صف عرضه اولیه در بازار سهام قرار دارد، به عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان PVC در ایران شناخته می‌شوند.
چشم‌انداز صنعت PVC در ایران
محمد متقی، مدیر توسعه صنایع پاییندستی شرکت ملی صنایع پتروشیمی در مورد افق و چشم‌انداز صنعت PVC در ایران به «جهش اقتصاد» گفت: به‌طور کلی وضعیت بازار محصولات پتروشیمی متأثر از پویایی‌های بازارهای جهانی است و در کشور ما علاوه بر آن پارامترهایی نظیر نرخ ارز نیز از جمله مهم‌ترین این پارامترهاست.
وی با بیان اینکه صنعت پلی وینیل کلراید با ظرفیت جهانی بیش از ۶۰ میلیون تن در سال یکی از مهم‌ترین بخش‌های حوزه محصولات الفینی است که سومین پلاستیک مصنوعی با بیشترین تولید در سطح جهان شناخته می‌شود، افزود: این محصول پلیمری کاربردهای فراوانی دارد که از مهم‌ترین آنها می‌توان به صنایع ساختمان‌سازی، بسته‌بندی لوله و اتصالات، لوازم پزشکی، محصولات الکترونیکی و اتومبیل‌سازی اشاره کرد.
مدیر توسعه صنایع پاییندستی شرکت ملی صنایع پتروشیمی با اشاره به افزایش تقاضا برای محصولات زنجیره PVC نسبت به تولید این محصول در منطقه خاورمیانه، گفت: بر اساس داده‌های پلتس و ICIS به طور کلی بازار جهانی پلیمرهای پایه (PPP) و (PVC) در سال‌های اخیر به‌ویژه بعد از رکود بخش ساختمان در چین دچار نوعی رکود تقاضا و مازاد عرضه بوده است و به همین دلیل قیمت محصولات پلیمری از جمله پی وی سی از اواخر سال ۲۰۲۴ رو به کاهش بوده است. رکورد تقاضا و مازاد عرضه در ماه‌های اخیر باعث شد قیمت محموله‌های پی‌وی‌سی ماه مه CFR هند در محدود ۷۰۰ دلار باشد که کمترین مقدار از سال ۲۰۱۴ است؛ لذا انتظار می‌رود سال ۲۰۲۵ نیز یک سال با حاشیه سود پایین جهانی برای صنعت PVC باشد.
متقی افزود: البته به طور کلی می‌توان گفت چشم‌انداز صنعت PVC در داخل کشور با توجه به روند رو به رشد تقاضا در داخل کشور و همچنین بالا بودن تقاضا برای محصولات زنجیره PVC نسبت به تولید این محصول در منطقه خاورمیانه، مثبت است. البته این صنعت در داخل کشور با چالش‌های مختلفی از جمله ناترازی انرژی و واردات محصولات نهایی با کیفیت کمتر و قیمت پایینتر مثل چرم مصنوعی ….. روبه‌رو است.
بازار گسترده PVC در خاورمیانه
مدیر توسعه صنایع پاییندستی شرکت ملی صنایع پتروشیمی در مورد واردات این محصول گفت: واردات PVC در مقاطعی از سال و گریدهای خاص وجود دارد؛ اما در مورد صادرات سعی بر تامین بازار داخلی به عنوان اولویت صنعت پتروشیمی است اما در پاره‌ای از مواقع که تولیدات پتروشیمی در بورس کالا فروش نمی‌رود و انبارش آن باعث عدم تولید و مخاطرات ایمنی است اجازه صادرات داده می‌شود.
متقی افزود: با توجه به اینکه مقدار تولید PVC در داخل کشور جوابگوی نیاز صنایع تکمیلی داخلی است، واردات محصولات PVC در برخی گریدهای خاص و به مقدار بسیار محدود صورت می‌پذیرد. با عنایت به آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۴۰۳ حدود ۴۰۰۰ تن S-PVC و ۳۲۰۰ تن E-PVCواردات داشتیم (عمدتا از چین) و در مقابل حدود ۷۷۰۰ تن و به کشورهای عراق، پاکستان، ارمنستان و افغانستان صادر شده است. البته صادرات به‌صورت گرانول و یا کامپاد فیزیکی به وفور در کشورهای همسایه به چشم می‌خورد.
تولیدکنندگان PVC در ایران
مدیر توسعه صنایع پاییندستی شرکت ملی صنایع پتروشیمی، شرکت‌های تولیدکنندهPVC در داخل کشور را به ترتیب میزان تولید اینگونه برشمرد:
– پتروشیمی اروند با ظرفیت اسمی تولید ۳۰۰ هزار تن S-PVC و ۴۰ هزار تن E-PVC
– پتروشیمی بندر امام با ظرفیت اسمی ۱۷۵ هزار تن S-PVC
– پتروشیمی غدیر با ظرفیت ۱۲۰ هزار تن S-PVC
– پتروشیمی آبادان با ظرفیت ۱۱۰ هزار تن S-PVC
– پتروشیمی هگمتانه با ظرفیت ۴۰ هزار تن S-PVC
فرصت بزرگ برای تولیدکنندگان PVC
مدیر توسعه صنایع پاییندستی شرکت ملی صنایع پتروشیمی با اشاره به ظرفیت بزرگ تولید PVC در کشور، گفت: تولید محصول PVC نیازمند خوراک‌های اتیلن، اسید کلریدریک، نمک، اکسیژن، EDC و VCM است که خوشبختانه تولیدکنندگان داخلی این زنجیره را به‌طور کامل در اختیار دارند.
متقی با بیان اینکه زنجیره پاییندست PVC در داخل کشور رشد خوبی داشته و ما شاهد تولید محصولات نهایی زنجیره PVC مانند لوله و اتصالات، محصولات پزشکی (ورق قرص، لوله‌های تخلیه مایعات از بدن و …) چرم و… در داخل کشور هستیم، گفت: در بخش پاییندستی می‌توان محصولات متنوعی با این مواد اولیه شکل داد که هنوز به عنوان فرصت می‌توان به آن نگاه کرد خصوصا کامپاندهای تخصصی و مبتنی بر دانش.
فرصت ویژه ارزآوری برای تولیدکنندگان PVC
مدیر توسعه صنایع پاییندستی شرکت ملی صنایع پتروشیمی با بیان اینکه تولید PVC داخلی، به طور کامل جوابگوی نیاز داخل است، گفت: در حال حاضر برای برخی از گریدهای خاص EPVC و PVC پزشکی واردات انجام می شود.
متقی افزود: در حال حاضر به دلیل رقم بالای عوارض و مالیات، صادرات محصولات PVC به صورت بسیار محدود انجام می‌شود که این امر موجب از دست رفتن بازارهای صادراتی و فرصت درآمد ارزی برای شرکت‌های پتروشیمی تولیدکننده پی‌وی‌سی شده است و تداوم آن نهایتا به زیان کل زنجیره ارزش و کشور خواهد بود؛ لذا اصلاح عوارض صادراتی و مبتنی بر زمان می‌تواند موجب تسهیل و افزایش صادرات محصولات پی‌وی‌سی شود. شایان ذکر است این امر با توجه به ناترازی‌های موجود و پیشبینی قطعی برق در تابستان سال جاری و کاهش جذب پی‌وی‌سی توسط صنایع تکمیلی به نظر امری ضروری است.
