به گزارش برداشت روز، به نقل از ستاد خبری همایش و نمایشگاه ایران پتروکم، علیرضا رحمتی رئیس مرکز آموزش و ارتباط با صنعت پژوهشکده محیط زیست و توسعه پایدار و رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست شهر تهران در نشست «نوآوری‌های پایدار در پتروشیمی: از اقتصاد چرخشی تا صنعت سبز و حفاظت از محیط‌زیست»، اظهار داشت: چالش‌های آینده بر دو موضوع هوش مصنوعی و محیط‌زیست از جمله گرمایش جهانی و پسماند متمرکز است و باید به این مساله نگاه بلندمدت داشت.
وی با بیان اینکه تمام بنگاه‌های اقتصادی و تجاری بر سه اصل رویدادهای جهانی، فناوری اطلاعات و محیط‌زیست استوار است، تصریح کرد: از نگاه استراتژیست‌ها اگر یک سازمان محیط طبیعی خود را حفظ کند بهتر از آن است که روابط‌عمومی قوی داشته باشد، اگر یک پتروشیمی فعالیت‌های محیط‌زیستی‌اش را به نمایش بگذارد در جامعه مورداحترام قرار می‌گیرد. سازمان‌ها از نظر حفظ محیط از نظر ابتکار عمل، خلاقیت و نوآوری داشته باشند و این سه اصل موجب پیشرفت سازمان‌ها می‌شود. هیچ عامل مهمی جز استفاده از محیط‌زیست در توسعه و پیشرفت سازمان‌ها و جوامع مؤثر نیست.
رحمتی بر حرکت به سمت اقتصاد سبز و توسعه پایدار تأکید کرد و گفت: در جوامع پیشرفته همه چیز به‌ویژه اقتصاد بر بستر محیط‌زیست شکل می‌گیرد و از این منظر است که شاهد توسعه و پیشرفت این کشورها در عرصه صنعت و اقتصاد کلان هستیم.
وی اقتصاد چرخشی را از ابزارهای مهم مدیریت محیط‌زیست است، اظهار داشت: با این مفهوم که از طریق کاهش و گردش مجدد منابع طبیعی انجام شود. یعنی آب‌وخاک و هوا را که استفاده می‌کنیم دوباره به طبیعت برگردد باهدف استفاده بهینه از منابع و کاهش آلودگی است. اگر بخواهیم به کربن صفر برسیم باید سطح زندگی و فناوری‌های نوین را در کشور از طریق ذخیره‌سازی و جذب تأمین کنیم.
رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست شهر تهران تأکید کرد: اگر بخواهیم اقتصاد گردشی را محقق کنیم باید پسماند، پساب، انرژی فسیلی و کربن را صفر کنیم.
رحمتی در ادامه بر مسئولیت‌پذیری اجتماعی برای حفظ محیط‌زیست در صنعت تأکید کرد و گفت: مسئولیت‌پذیری اجتماعی تعادل بین اقتصاد و محیط‌زیست است. اگر غیر از این باشد می‌شود همان چیزی که در کلان‌شهرها و سواحل و غیره با آن روبرو هستیم و با آلودگی شهرها و آلاینده‌ها سروکار داریم.
وی ادامه داد: راهکارهایی را می‌توان یافت که اساساً به ایجاد پساب و زباله منجر نشود و برای رسیدن به این راهکار ابتدا باید درباره آن آگاه شد و تجزیه‌وتحلیل کرد و راهکارهای کوتاه‌مدت و بلندمدت ارائه کرد.
هم چنین کاشفی فعال و محقق حوزه محیط‌زیست در این نشست با تأکید بر اهمیت توجه به پتروشیمی سبز اظهار داشت: صنایع پتروشیمی سبز اغلب در سطح منطقه به این سمت قدم برداشتند. اصولاً دراین‌رابطه تلاش دارند که به سمت پایداری حرکت کنند. اگر به سمت توسعه پایدار و انرژی پایدار حرکت نکنیم و مدیریت پتروشیمی در کشور را به این سمت نبریم در فروش محصولات و ازدست‌دادن بازار متضرر می‌شویم.
وی ادامه داد: یکی از ویژگی‌های توسعه پایدار به صفر رساندن استفاده از کربن در صنعت و تولیدات است و این مساله الان در دنیا و اتحادیه اروپا با این استاندارد حرکت می‌کنند.
کاشفی در ادامه به عوامل اصلی مؤثر در پتروشیمی سبز اشاره کرد و گفت: استفاده از خوراک تجدیدپذیر، راندمان و بهره‌وری از انرژی، استفاده از اقتصاد چرخشی، عملیات پایدار، استفاده از مواد زیست تجدیدپذیر، از جمله عوامل مهم در تعیین پتروشیمی سبز در دنیا هست که باید این موارد را در فعالیت‌های خود لحاظ کنیم. شاخص‌های مهمی باید در دستور کار برای رسیدن به پتروشیمی سبز قرار گیرد؛ از جمله این معیارها میزان تولید ضایعات، راندمان منابع، میزان مصرف آب، خوراک و محصول است.
وی گفت: اگر قواعد بازی جدید در روندهای تازه را رعایت نکنیم و با معیارهای پتروشیمی سبز حرکت نکنیم از بازار جا می‌مانیم. محصولات در بازار باید برچسب کربن صفر و محیط زیستی داشته باشند و این مساله را باید ایجاد کنیم که مصرف‌کننده در برابر کالایی که قوانین زیست‌محیطی را رعایت نکرده است مقاومت کند و از آن استفاده نکند.
این فعال محیط زیستی تأکید کرد که برای آینده پایدار در انرژی باید به سمت پتروشیمی سبز حرکت کنیم. مسائل اجتماعی، اقتصادی و محیط زیستی را باید یکجا نگاه کرد. دولت و مصرف‌کننده باید با هم در این مسیر به یکدیگر کمک کنند.
هم چنین گلزاری متخصص مدیریت پسماند و استاد دانشگاه درباره اهمیت اقتصاد چرخشی در دنیا اظهار داشت: نکته قابل‌توجه درباره اقتصاد چرخشی را باید در رقابت بین آمریکا و چین در بحث لجستیک معکوس آمریکا دید. این لجستیک معکوس آمریکا وقتی بازارش شروع شد پنج میلیارد دلار بود و الان به ۳۶۰ میلیارد دلار رسیده است.
وی درباره مدیریت پسماند کشور، گفت: در یک ارزیابی پسماندهای عادی شهری از جمله کاغذ، آهن، شیشه، پلی‌اتیلن، پلی‌پروپیلن، لاستیک و غیره را بررسی کردیم و دیدیم که سالانه کسانی که در کشور آشغال جمع می‌کنند سالی ۱۰۰ هزار میلیارد تومان درآمد پسماند عادی شهر است.
گلزاری با بیان اینکه سالانه در کشور ۲۰ میلیون تن پسماند عادی شهر، ۲۵ میلیون تن پسماند صنعتی، ۶ میلیون تن پسماند ویژه، ۴۰ میلیون تن نخاله ساختمانی و ۶۰ میلیون تن پسماند کشاورزی داریم، تصریح کرد: در محاسبه‌ای که انجام دادیم دیدیم ارزش اولیه ۲۰ میلیون تن پسماند شهری ۲۴ میلیارد دلار است و ارزش مصرف کرده آن که کامل تفکیک شود ۱۰ میلیارد دلار است. به عبارتی اگر این میزان را بازیافت کنیم با پسماند عادی کشوی می‌توانیم یک میلیون و دویست و شصت هزار نفر شغل ایجاد کرد.
وی با بیان اینکه در یک ارزیابی جامع و بررسی پتروشیمی‌های کشور مشاهده کردیم که ۳۰۰ هزار تن پسماند پتروشیمی داریم گفت: از این میزان حدود ۱۸۳ هزار تن تولیدی سالانه ماست و ۱۱۲ هزار تن هم پسماند از سال قبل در پتروشیمی‌ها باقی‌مانده است و به‌ازای هر یک تن محصولی که در پتروشیمی تولید می‌کنیم، دو و نیم کیلوگرم پسماند تولید می‌کنیم.
گلزاری گفت: چطور در پتروشیمی‌ها و فرایند لایسنس داریم؛ اما برای این پسماند هیچ برنامه‌ای نداریم. میزان زیادی از پسماند پتروشیمی دپو و دفن شده است که متأسفانه این پسماندها بسیار هم ارزشمند هستند.
گلزاری متخصص مدیریت پسماند گفت: در منطقه ویژه ماهشهر حدود ۱۸۸ هزار تن پسماند داریم و در منطقه عسلویه حدود ۳۷ هزار تن پسماند ّداریم. در برنامه هفتم اقتصاد چرخشی تأکید شده است و برنامه ملی راهبردی مدیریت پسماند از صنایع خواسته در این مسیر حرکت کنند. واقعیت این است که در دنیا درباره کاهش پسماند پلاستیکی اقداماتی انجام شده است و در ایران هم حرکت‌هایی انجام شده است و بازخوردهای خوبی در جامعه داشتیم.
گلزاری اظهار کرد متأسفانه نگاه ما به پسماند سلیقه‌ای است و باید به زبان مشترک در این بحث برسیم. باید نگاه کرد که دنیا با پسماند چه میکند و ما هم بر همان اساس جلو رویم و راهکارهایی را برای خود تبیین کنیم. همه پتروشیمی‌ها بسیار دررابطه‌با مدیریت پسماند همکاری می‌کنند و از این بابت مشکلی نداریم؛ اما باید بیشتر دراین‌رابطه فعالیت کرد.
وی در ادامه پیشنهاد داد که سامانه راه‌اندازی کنیم که موضوع کربن صفر و بحث‌های محیط زیستی در آن یکپارچه شود. یکی از سناریوهایی که دنبال می‌کنیم ایجاد شهرک بازیافت در قسمت‌های مختلف کشور است؛ مثلاً در ماهشهر یک شهرک ایجاد شود که پسماند به آنجا رود و بازیافت شود و از شرکت‌های فناور در این حوزه به این شهرک بیایند و بازیافت را انجام دهند.
گلزاری هم چنین از برگزاری همایش مدیریت پسماند در صنعت پتروشیمی در اردیبهشت ۱۴۰۴ در منطقه ویژه ماهشهر خبر داد و گفت: امیدواریم این همایش به درک بیشتر نگران‌ها و به‌دست‌آوردن راه‌حل‌های جامع کمک کند.
امیر یونسیان مدیرکل ارزیابی و تشخیص صلاحیت شرکت‌های دانش‌بنیان معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری در بخش پایانی نشست مذکور اظهار کرد: نوآوری پایدار در پتروشیمی را در چهار بخش باید در نظر بگیریم؛ بهره‌وری ضایعات، بازیافت پلاستیک، بازچرخانی آب و کاهش آلایندگی کربن است و امیدواریم شرکت‌های دانش‌بنیان نیز به این حوزه وارد شوند.
وی هم چنین بر تعامل و ارتباط بین‌بخشی برای استفاده از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان کوچک و شرکت‌های بزرگ تأکید کرد و گفت: سیاست‌گذاری و توسعه ما این است که مسیر ارزیابی سبز را تعریف کنیم و از ورود شرکت‌هایی که می‌خواهند در حوزه محیط‌زیست فعالیت کنند دراین‌رابطه حمایت میکند.
