به گزارش برداشت روز، به نقل از خبرنگار فولاد، جواد نیلی شامگاه چهارشنبه ۲۳ تیرماه در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه استانی اصفهان، اظهار کرد: فولاد مبارکه با سهم تولید ۴۵ درصدی فولاد یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های فولادی کشور و بزرگ‌ترین مجموعه فولادی در خاورمیانه و شمال آفریقاست.
فولاد مبارکه؛ اولین شرکت در استفاده از پساب برای تولید
وی با بیان اینکه برای تولید فولاد علاوه بر انرژی و سنگ‌آهن به آب هم نیاز است، افزود: برای تأمین آب موردنیاز جهت تولید فولاد، سال‌ها از آب خام استفاده می‌شد، ولی الزاماتی که به دلیل مشکلات کمبود آب در فلات مرکزی ایران به فولاد مبارکه تحمیل شد، این شرکت برای اولین بار به استفاده از پساب برای چرخه تولید روی آورد.
مدیر ارشد خدمات فنی و پشتیبانی شرکت فولاد مبارکه گفت: این شرکت در ابتدا و در دهه ۸۰ از پساب صنعتی تصفیه‌شده شرکت برای چرخه تولید استفاده کرد. با این اقدام بخش زیادی از نیاز آبی به آب خام خود را کاهش دادیم. در اوایل دهه ۹۰ نیز به‌عنوان اولین شرکت در حوزه خرید پساب شهری از مجموعه شهرهای مجاور وارد شدیم و با اجرای شبکه‌های پساب شهری، ایجاد تصفیه‌خانه‌ها و ایجاد خطوط انتقال از پساب شهری برای فرایند تولید استفاده کردیم.
برنامه برای کاهش ۵۰ درصدی آب در فولاد مبارکه از طریق پساب شهری
نیلی ادامه داد: در واقع این شرکت با این اقدام موفق شد نیاز آبی خود را تا امروز ۳۰ درصد کاهش دهد، اما در افق بالاتری در تلاش است تا ۵۰ درصد آب موردنیاز خود را از طریق پساب شهری تأمین کند. این مسئله پیامدهای بسیار مثبتی داشته است که ازجمله آن می‌توان به افزایش سطح بهداشت محیط و وضعیت محیط‌زیست اشاره کرد؛ به همین دلیل این اقدام به‌عنوان یک اقدام مثبت در مجموعه استان مورد استفاده قرار گرفته است.
وی خاطرنشان کرد: همچنین اجرای این پروژه توسط شرکت فولاد مبارکه باعث شد تا به دستور برخی وزارتخانه‌ها ازجمله وزارت صمت و وزارت نیرو در شرکت‌هایی که پس از فولاد مبارکه اقدام به استفاده از پساب برای فرایند تولید کردند، اقدامات مشابه انجام گردد.
تعداد شهرهای حاضر در طرح انتقال پساب شهری به ۱۱ شهر افزایش می‌یابد
مدیر ارشد خدمات فنی و پشتیبانی شرکت فولاد مبارکه اظهار کرد: در حال حاضر ۹ شهر در پروژه انتقال پساب شهری به فولاد مبارکه برای استفاده در فرایند تولید حضور دارند، اما بسیاری از شهرها برای بهبود شرایط محیط‌زیست و بهداشت محیط خود متقاضی شدند که اقدامات مشابهی را به‌صورت مشترک با فولاد مبارکه انجام دهند. در همین راستا قصد داریم این تعداد شهر را به ۱۱ شهر افزایش دهیم. باید توجه داشت که به‌کرات می‌توان از پساب استفاده کرد.
نیلی درباره منافع اجرای پروژه استفاده از پساب برای شرکت فولاد مبارکه اظهار کرد: این طرح منافع زیادی به دنبال دارد. ما ذی‌نفعان بسیاری داریم که اولین آن‌ها جامعه صنعتگرانی است که ورق فولاد ماده اولیه آن‌ها محسوب می‌شود. بنابراین اولین نیاز آن‌ها پایداری تولید در مجموعه فولاد مبارکه است که این مسئله یکی از بهترین پیامدهای اجرای این پروژه است.
پروژه ۹۰ ساله‌ای که ۵ ساله انجام شد
وی افزود: اگر ما همانند قبل آب خام خود را از منابع دیگر تأمین می‌کردیم با توجه به شرایطی که در چند سال اخیر ازنظر آبی رخ داد، متحمل توقفات بسیاری می‌شدیم، ولی با خرید پساب و استفاده از پساب شهری و صنعتی این نیاز خود را به‌شدت محدود کردیم؛ بنابراین باعث شد تاب‌آوری ما در زمینه تولید افزایش یابد و در نتیجه به‌عنوان اولین نیاز ذی‌نفعان ما پایداری خط تولید برقرار شود. این مسئله منجر به ثبات قیمت و نبود وقفه در عرضه در بازارها خواهد بود.
مدیر ارشد خدمات فنی و پشتیبانی شرکت فولاد مبارکه ادامه داد: دومین انگیزه فولاد مبارکه برای حرکت به این سمت، کاهش وابستگی این شرکت به آب خام است که با اجرای این پروژه نیاز آب خام این شرکت به‌شدت کاهش یافت. این مسئله انتظار بخشی از جامعه ذی‌نفعان فولاد مبارکه بود که انجام شد.
نیلی تصریح کرد: نکته دیگری که می‌توان در این خصوص گفت تبعات اجتماعی است. این اقدام فولاد مبارکه که اقدامی ۳۰ ساله یا به قول دوستان آبفا ۹۰ ساله بود، در ۵ سال انجام شد و شرایط زیست‌محیطی و بهداشت محیط در منطقه را به‌شدت بهبود بخشید. پیش‌تر فاضلاب خام وارد چرخه رودخانه زاینده‌رود می‌شد؛ درحالی‌که اکنون این مسئله به‌طورکلی در این ۱۱ شهر عملا اتفاق نمی‌افتد؛ این پساب‌ها کاملا تصفیه می‌شود و با خطوط انتقال به فولاد مبارکه برای استفاده در صنعت منتقل می‌شود.
فولاد مبارکه در زمینه آب کم‌مصرف‌ترین فولادساز جهان است
وی ادامه داد: فولاد مبارکه اقدامات بسیاری را در زمینه کاهش مصرف آب انجام داده است. اولین اقدام کاهش نیاز آب مطلق، چه از پساب و چه آب خام، بوده که به میزان آبی است که به ازای تولید هر تن فولاد مصرف می‌شود. در همین راستا خطوط انتقال آب به دلیل وجود نشتی با هزینه‌های بسیار زیاد اصلاح شد و فرایندهای خنک‌سازی تجهیزات و محصولات را تغییر دادیم.
مدیر ارشد خدمات فنی و پشتیبانی شرکت فولاد مبارکه خاطرنشان کرد: علاوه بر موارد مطرح‌شده برج‌های خنک‌کننده را نیز به‌منظور کاهش مقدار مطلق آب در چرخه تولید تغییر دادیم. اقدام بعدی هم استفاده از پساب صنعتی و بازچرخانی مکرر آب است که باعث شده قسمت عمده نیاز آبی فولاد مبارکه از محل تصفیه پساب صنعتی شرکت فولاد تأمین شود. استفاده از پساب شهری نیز ازجمله دیگر اقداماتی است که در زمینه کاهش مصرف آب در فولاد مبارکه انجام شده است.
نیلی درباره جایگاه فعلی شرکت فولاد مبارکه در کشور و جهان نیز گفت: اکنون شرکت فولاد مبارکه ۴۵ درصد از نیاز فولادی کشور را تأمین می‌کند و بزرگ‌ترین تولیدکننده آهن اسفنجی در جهان محسوب می‌شود. این شرکت ۸ کوره فولادسازی زیر سقف دارد که به‌نوعی بزرگ‌ترین کارخانه با این تعداد کوره قوس در جهان به شمار می‌رود. این شرکت همچنین کمترین مقدار مصرف آب به ازای تولید هر تن فولاد خام را در جهان دارد و به همین دلیل برترین شرکت در زمینه کاهش مصرف آب در فرایند تولید نیز محسوب می‌شود.
پروژه‌های استفاده از پساب در تولید مقرون‌به‌صرفه است
وی افزود: شاید اجرای پروژه‌های استفاده از پساب در وهله اول هزینه‌بر باشد، اما میزان هزینه توقف تولید نشان می‌دهد این اقدام سود بزرگی برای شرکت‌ها ازجمله فولاد مبارکه به ارمغان می‌آورد. در همین راستا شرکت فولاد مبارکه از سال ۹۱ اقدامات مربوط به این حوزه را آغاز کرد و اکنون در حال بهره‌برداری از آن است.
مدیر ارشد خدمات فنی و پشتیبانی شرکت فولاد مبارکه خاطرنشان کرد: درصورتی‌که مقایسه‌ای بین هزینه‌های اجرای این پروژه و سودی که برای فولاد مبارکه به همراه داشته است، انجام شود می‌بینیم که با پایداری تولید در مجموعه فولاد، این هزینه‌برگشت‌پذیر بوده و سایر شرکت‌ها نیز می‌توانند با ورود به این حوزه نیاز آبی خود را تأمین کنند.
نیلی با بیان اینکه دو نوع تصفیه‌خانه وجود دارد گفت: نوعی از این تصفیه‌خانه‌ها که توسط سازمان آبفا تأسیس می‌شود، فاضلاب شهری را به پساب قابل‌استفاده برای آبیاری گیاهان غیرمثمر تبدیل می‌کند. این در حالی است که این آب برای فولاد مبارکه قابل‌استفاده نبوده و لازم است در تصفیه‌خانه‌های تکمیلی، این آب به آب صنعتی تبدیل شود که فرایند آن فارغ از استفاده مواد شیمیایی و انرژی زیاد، بسیار هزینه‌بر است.
وی درباره تأثیر این پروژه بر کاهش آلودگی نیز اظهار کرد: اگر از منظر کلان حوزه زاینده‌رود به این قضیه نگاه کنیم متوجه می‌شویم که اولین سود آن بهبود شرایط زیست‌محیطی در کل مجموعه زاینده‌رود است که عاید همه بهره‌برداران این حوزه و مردم این منطقه می‌شود.
اجرای طرح انتقال آب از دریای آزاد به اصفهان
مدیر ارشد خدمات فنی و پشتیبانی شرکت فولاد مبارکه گفت: افق دید فولاد مبارکه قطع وابستگی به آب خام و منابع آب جاری یا زیرزمینی در منطقه است. در همین راستا دو اقدام بزرگ انجام شده که اولین آن‌ها استفاده از پساب شهری و صنعتی و دومین اقدام، انتقال آب از دریاهای آزاد به صنایع بزرگ استان است.
نیلی با بیان اینکه امیدواریم این کار طی ۳ تا ۵ سال آینده به نتیجه برسد، افزود: با اجرای این طرح، وابستگی شرکت فولاد مبارکه به منابع آبی داخل استان به‌صورت کامل قطع می‌شود و نیاز آن از طریق منابع نامحدود متصل به دریا تأمین می‌شود. اما ازآنجاکه این کار هزینه بسیاری دارد، لازم است پیش از آن فرایند خود را به‌گونه‌ای تغییر دهیم که مصرف آب مطلق در فولاد مبارکه کاهش یابد.
وی ادامه داد: پایداری خط تولید برای فولاد مبارکه بسیار مهم است. در اوایل دهه ۹۰ شرایط تاب‌آوری بسیار کمی داشتیم و در یک زمان بسیار کوتاهی به دلیل اتفاقات رخ داده، فعالیت تولیدی این شرکت متوقف شد، اما در شرایط حاضر با حداقل تأمین نیاز آبی، این تاب‌آوری در مجموعه فولاد افزایش یافته است.
مدیر ارشد خدمات فنی و پشتیبانی شرکت فولاد مبارکه خاطرنشان کرد: این شرکت در سه ماه اول سال جاری موفق به ثبت رکورد تولید ۲ میلیون تن فولاد شد که افتخاری برای مجموعه کشور محسوب می‌شود، اما باید توجه داشت که با اقدامات انجام‌شده در حوزه مصرف آب به این هدف بزرگ دست پیدا کردیم.
