دکتر بهزاد شیری
نایب رئیس هیات مدیره و مدیرعامل پست بانک ایران
………………………………………………………………………………………
پژوهشگران اقتصادی در مورد نقش بنیادین بازارهای مالی توسعه یافته، کارآمد و پویا در تحقق رشد و توسعه اقتصادی اتفاق نظر دارند. بر این اساس هر بخشی از اقتصاد کشور بخواهد در مسیر پیشرفت ایران اسلامی گام بردارد بایستی از اقتصاد مالی و پولی که پشتیبانی کننده سرمایه گذاری و در نهایت ارتقای سطح تولید است، برخوردار باشد. خداوند تبارک و تعالی را شاکریم که در سال «جهش‌تولید»، پست بانک ایران با برنامه محوری، شفافیت و تکیه بر سرمایه انسانی متخصص و متعهد توانست مشکلات و چالش‌های تاریخی خود را به شدت کاهش داده و در خدمت روستائیان شریف و زحمتکش قرار گیرد. بررسی شاخص های مهم امور بانکی در سال مالی ۱۳۹۹ حکایت از تحقق منویات رهبر معظم انقلاب در جهش و تحقق پیچ تاریخی در این بانک بوده و با فراق بال در سال «تولید، پشتیبانی ها و مانع زدایی ها» در برنامه های راهبردی خود و تحول دیجیتال و توجه ویژه به اشخاص و فعالین حوزه روستایی و مناطق کم برخوردار نقش محوری در توسعه و آبادانی کشور ایفا نماید.
جهش اول: بهبود شاخص‌های مالی
نهاد قدرتمند مالی می‌تواند در خدمت بخش حقیقی اقتصاد باشد و به تسریع حرکت در آن عرصه بپردازد، این اولین اعتقادی بود که در دو سال اخیر در سطح مدیریت و کارکنان بانک برای خدمت به نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران و کلیه ذینفعان بانک نهادینه شد. بانکی که خود با زیان عملیاتی سالانه و زیان انباشته (مشمول ماده ۱۴۱ قانون تجارت) دست به گریبان بود، نه تنها توان کمک به بخش روستایی را نداشت بلکه بایستی از ارزش افزوده‌های آنها تغذیه می‌کرد. اما تحولات رخ داده در این عرصه، علیرغم فقدان تزریق سرمایه به بانک به دلیل داشتن ماهیت دولتی، همانطور که در نمودار شماره ۱ ملاحظه می شود بالای ۶۰۰ درصدی سودآوری بانک نمایانگر ثبت رکورد جهش در این شاخص برای سال مالی ۱۳۹۹ می باشد.
کیفیت جهش اول:
• بانک در سال مالی ۱۳۹۹، بیش از دو برابر سرمایه ثبت و پرداخت شده خود، سودآوری داشته است.
• بانک با سود عملیاتی سال ۱۳۹۹، از تنگنای تاریخی شمولیت ماده ۱۴۱ قانون تجارت خارج می شود.
• بانک با این عملکرد، توان ارائه خدمات بانکی و اعتباری ارزان‌تری به روستائیان عزیز کشور با معرفی محصولات نوین بانکی و اعتباری و دیجیتالی خواهد داشت.
• بانک با این عملکرد، نه تنها به کسری بودجه دولت و پایه پولی لطمه نمی‌زند بلکه در اقتدار و پشتیبانی از پایه پولی کشور، عملکرد مقتدرانه ای خواهد داشت.
• بانک در تحقق این عملکرد، هیچ‌گونه اضافه برداشتی از بانک مرکزی ج.ا.ا ثبت نداشته و در استحکام سمت دارایی‌های ترازنامه برای افزایش نقدشوندگی اقدامات حرفه‌ای انجام داده است.
• بانک با رعایت کلیه ضوابط و مقررات بانکی به ویژه نرخ‌های سود مصوب شورای پول و اعتباری منضبط عمل کرده است.
• بانک با حمایت از بزرگترین سرمایه خود یعنی سرمایه انسانی، نسبت به افزایش رضایتمندی و ایجاد انگیزه برای تعالی سازمانی تلاش بی‌وقفه‌ای انجام داده است.
• یکی از مهمترین دلایل تحقق این جهش مهم، افزایش بهره‌وری در پست بانک ایران بر اساس شاخص های مالی مورد بررسی می‌باشد.
جهش دوم: پشتیبانی از روستائیان و بنگاه‌های اقتصادی روستا محور و بخش ICT
یکی از مهمترین رسالت ها و مأموریت های اسناد بالادستی پست بانک ایران و به تبع آن راهبردی تدوین شده در بانک، ارائه خدمات بانکی در اقصی نقاط روستایی کشور می باشد که از لحاظ جمعیتی، حدود۲۰ میلیون نفر را پوشش می دهد. یکی از ارزنده ترین و قابل افتخارترین حمایت هایی که در سال ۱۳۹۹ به عنوان جهش سال برنامه ریزی شده بود و با کمک حق تعالی و خرد جمعی محقق شد، افزایش تسهیلات اعطایی به روستائیان برای حرکت به سمت بهبود سطح زندگی و بهره‌برداری از ظرفیت‌های تولیدی آنها بود. این جهش در نمودار شماره ۲ توضیح داده می‌شود. نموداری که در آن ماحصل تمام تلاش‌های همکاران برای تجهیز منابع به ثمر می‌نشیند و مهم تر از آن، سیاستگذاری و فرایندهای کاری اعتباری در خدمت بانکداری خرد قرار می گیرد تا بانک تنها در سال جهش تولید، به میزان ۲۵ ساله گذشته خود، تسهیلات با نرخ‌های رقابت پذیر به اقشار کم‌درآمد ولی مولد کشور پرداخت نماید.
کیفیت جهش دوم:
• نرخ سود تسهیلات اعطایی و بخش ict برای حمایت و پشتیبانی از تولید، درکل کمتر از ۱۴ درصد بوده است.
• بانکداری خرد و شخصی به عنوان راهکار اصلی توسعه در روستا شروع شده است.
• گسترده‌ترین شبکه بانکی کشور در قالب باجه‌های بانکی روستایی، خدمات بانکی خود را به عنوان اولین بار در عرصه اعتباری نیز شروع کرده و با نظارت شعب مربوطه، خدمات اعتباری برای تقویت تولید عرضه کردند.
• کارت‌های اعتباری بانک در سال ۱۳۹۹ برای ایجاد نظم و انضباط مالی و نهادینه کردن بانکداری دیجیتال بیش از دو برابر افزایش یافته است.
• حرکت اصلی و سیاست کلی اعتباری بانک حمایت از بخش مولد و تولیدی کشور به ویژه در بخش روستایی و کمک به افزایش توان بنگاه‌های اقتصادی و دانش‌بنیان در عرصه فناوری اطلاعات و ارتباطات در دوره همه‌گیری کرونا بوده است.
• پست بانک ایران در مقایسه با سهم بازار منابع، بالاترین کمک را به اعطای تسهیلات به اقشار خاص و یارانه بگیر و انجام تکالیف بانک مرکزی و دولت محترم در دوره شیوع کرونا به مردم و اقشار کم درآمد جامعه داشته است.
• همه دارایی‌های ایجاد شده از مسیر افزایش دو برابری تسهیلات؛ با برنامه‌ریزی در سمت بدهی ترازنامه انجام شده و بدهی به بانک مرکزی در هر مقطعی به عنوان خط قرمز بانک بوده است که از آن به شدت اجتناب شده است.
• پست بانک ایران در انجام تکالیف مربوط به خرید تضمینی گندم و سایر تکالیف ملی در مقیاس خود دارای بالاترین عملکرد و حمایت از برنامه های کشور بوده است.
جهش سوم: رکورد و کاهش نسبت مطالبات غیرجاری
یکی از برنامه های مهم بانک در سال‌های اخیر، کاهش مطالبات غیرجاری بانک بوده است؛ گرچه در دوره شیوع کرونا برای همراهی با فعالین اقتصادی مردم شریف ایران با دشواری همراه بوده ولی به حول و قوه الهی نتایج درخشانی ثبت کرده است. نسبت مطالبات غیرجاری در سال‌های اخیر در نمودار شماره ۳ به تصویر کشده شده است.
کیفیت جهش سوم:
• با کاهش نسبت مطالبات غیرجاری به ۶/۹ درصد در سال ۱۳۹۸، هسته سخت وصول و کاهش مطالبات غیرجاری در سال جهش تولید آغاز شد.
• تمرکز بر وصول مطالبات غیرجاری و همراهی با واحدهای دارای مشکلات منطقی ناشی از نوسانات اقتصادی و همیاری‌های انجام شده در مراکز روستایی و… حرکت در مسیر کاهشی سال ۱۳۹۹ را فراهم نمود.
• اجرای بخشنامه‌های بانک مرکزی ج.ا.ا از جمله امهال مطالبات و ارائه خدمت به بنگاه‌های آسیب دیده از شیوع کرونا به دقت و با حساسیت در بانک روستایی انجام شد.
• بهبود روش‌های اعتبارسنجی و ظرفیت‌سنجی و استقلال کامل بخش اعتباری برای افزایش بهداشت اعتباری و کنترل بیشتر برای عدم انباشت مطالبات جدید با حساسیت پیگیری شد.
شبکه گسترده باجه‌های بانکی روستایی کشور به همراه بخش اعتباری و وصول مطالبات و همه ارکان بانک در کاهش مطالبات و وصول آن برای تحقق رکورد و کاهشی نسبت مطالبات نقش اساسی داشتند.
برای تسریع در امور وصول مطالبات و کمک به بدهکاران آسیب دیده از نوسانات اقتصادی برنامه ریزی و سیاست گذاری مناسبی انجام شد و کارگروه‌های ویژه‌ای تشکیل شد که این موارد در مقاطع آتی ادامه خواهد داشت.
جهش چهارم: بانکداری الکترونیک
در برنامه راهبردی بانک بر تبدیل شدن پست بانک ایران به انتخاب اول مشتریان روستایی از مسیر بانکداری الکترونیک یا دیجیتال تاکید شده و برنامه عملیاتی آن شروع شده است. به اعتقاد کارشناسان بانکی به ویژه در عرصه کسب و کار خدمات غیرحضوری، آینده از آن مشتریان بانکی است که با «همراه بانک» نسبت به انجام عملیات بانکی خود اقدام می کنند. نمودار شماره ۴ به بررسی میزان جهش سالانه در سال‌های ۱۳۹۸ و سال کرونایی ۱۳۹۹ برای افزایش تعداد کاربران همراه بانک پست بانک ایران پرداخته است.
نمودار شماره ۴: جهش چهارم – بانکداری الکترونیک
کیفیت جهش چهارم:
• افزایش تعداد تراکنش‌های بانک در دوسال اخیر صعودی بوده و از ۱ میلیون و ۵۰۰ هزار تراکنش روزانه در فروردین ماه ۱۳۹۸ به ۳ میلیون و ۸۰۰ هزار فقره تراکنش در اسفندماه ۱۳۹۹ رسیده است.
• هر تراکنش روستایی به غیر از حرکت اقتصاد ایران در مسیر بالندگی و پشتیبانی از تولید و مردم روستایی در کاهش هزینه های حمل و نقل، هزینه های زمانی و … اثربخش است که در مقایسه کلان کشور دارای سهم قابل توجیهی است.
• بیش از ۸۰ درصد از پایانه های فروش روستایی کشور از طریق پست بانک ایران نصب و به ارائه خدمات به مردم این مناطق می پردازد.
• بیش از۷۰ درصد از خودپردازهای فعال در اقصی نقاط روستایی کشور به همت پست بانک ایران راه اندازی شده و به صورت فعال به ارائه خدمات به مردم روستایی می پردازد.
• اکثر کارت های صادره مردم روستایی کشور را پست بانک ایران صادر کرده و با فراهم نمودن خدمات غیرحضوری، مقدمات لازم را برای خدمات غیرحضوری روستاییان فراهم کرده است.
• بسته های سخت افزاری و نرم افزاری فراهم شده از طریق وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، در برپا نگه داشتن خدمات بانکی در دورترین نقاط کشور اثربخش بوده است.
• درسال جهش تولید، تعداد خدمات ارائه شده از باجه های بانکی در روستاها بیش از ۴برابر شده و این امر درحال افزایش و نهادینه شدن است.
• بالاترین پایانه فروش شعب (pinpad) در دست گسترده ترین شبکه بانکی کشور یعنی پست بانک ایران است که در روستاها قرار گرفته و به ترمینال اصلی ارائه خدمات مردم تبدیل شده است.
• گسترده‌ترین شبکه بانکی و روستایی کشور، در تمام واحدهای بانکی خود دارای بانکداری متمرکز بوده و در سال ۱۳۹۹ نسبت به ارتقای کیفیت آن اقدام کرده است.
جهش پنجم: پشتیبانی ها و مانع زدایی ها
دستاوردهای مهم کسب شده در پست بانک ایران با پشتیبانی همه جانبه مدیریت و تمامی همکاران و کارگزاران در سطوح مختلف سازمانی با ایجاد تسهیل در امور اجرایی و خدماتی بانک انجام شده است که در سالی که مزین به «تولید، پشتیبانی ها و مانع زدایی ها» است، با قدرت و تعصب سازمانی ادامه خواهد داشت. اهم توفیقات و اقدامات دیگری که در سال مالی ۱۳۹۹ انجام شده و بانک در سال ۱۴۰۰ برآن متمرکز خواهد شد به شرح ذیل قابل تلخیص است.
• برترین بانک دولتی ایران در بین بانک های کشور در وزارت امور اقتصادی و دارایی
• دومین بانک ایران و ده بانک برتر جهان اسلام در نشریه بین المللی بنکر
• بارگذاری اطلاعات تعداد ۴۰۰۰ باجه‌های بانکی در سامانه بانک مرکزی ج.ا.ایران
• افزایش تعداد خدمات بانکی روستایی در باجه های روستایی از ۸ خدمت به ۳۲ خدمت
• ساماندهی شعب و باجه های روستایی در سراسر کشور (بیش از ۳۰درصد)
• تدوین و عملیاتی کردن برنامه راهبردی بانک و طرح تحول بانکداری دیجیتال
• استقرار نظام حاکمیت شرکتی، تصویب و ابلاغ ساختار سازمانی و شرح وظایف اکثر واحدها
• انجام اقدامات لازم برای اخذ پروانه ساخت ساختمان اداری بانک براساس مصوبات مجمع عمومی بانک
• بهبود سامانه های پشتیبان و گارد در بانکداری متمرکز و …
• راه اندازی سامانه EDR برای ارتقای امنیت کلاینت و سرورهای ستادی
• فراهم نمودن مقدمات افزایش سه برابری سرمایه بانک در سال ۱۴۰۰
• کسب رتبه نخست در جذب منابع ارزان قیمت در بازار پول کشور
• افزایش شمول مالی پست بانک ایران از ۳۳ به ۴۸درصد
• افزایش ۳۸درصدی فعالیت های ارزی
