به گزارش برداشت روز، اکبر افتخاری مدیرعامل صندوق بازنشستگی کشوری ضمن مروری بر وضعیت صندوق های بازنشستگی در دنیا و کسب و کارهای آینده صندوق ها اظهار کرد: شاهد هستیم که در دنیا مدل کسب و کارها به سمت پروژه های بلندمدت تر جابجا می شود. مدل عملیاتی کسب و کارها از زیرساخت های ضعیف آی تی به سمت زیرساخت های قوی تر آی تی می روند و تصمیم گیری ها باثبات تر، عقلایی تر و بهتر می شوند. وی افزود: برخی مدل های سرمایه گذاری به سمت گزینه های جایگزین با مقیاس بزرگتر می روند و مدیریت سرمایه گذاری در مقیاس کوچک به سمت مدل پایداری سرمایه گذاری حرکت می کند. مدیرعامل صندوق بازنشستگی کشوری در ادامه با بیان اینکه امروز در صندوق بازنشستگی کشوری هم هر روز به این موضوع تاکید داریم و معتقدیم یکی از راهکارهای عبور از بحران است؛ به طرح این سوال که «ابرچالش های نظام اقتصادی ایران چیست؟ چرا گفته می شود که صندوق های بازنشستگی از ابرچالش های نظام اقتصادی ایران هستند؟» پرداخت و گفت: پنج چالش را در حوزه اقتصادی بررسی کردیم که نظام بانکداری، نظام مالیاتی، فساد، بیکاری و صندوق های بازنشستگی از این جمله هستند.
افتخاری افزود: نگرانی از تامین منابع و ایفای تعهدات که تحت عنوان ریسک بازنشستگی شناخته می شود صندوق های بازنشستگی را به ابرچالش تبدیل می کند. آیا ما می توانیم تعهدات مان را ایفا کنیم؟ ریسک ایفای تعهدات و … صندوق را به یک چالش در آینده بدل می کند. آیا صندوق های بازنشستگی می توانند تعهدات بلندمدت خود را ایفا کنند؟ چون در پاسخ به این سوال تردید داریم صندوق بازنشستگی تبدیل به چالش می شود. وی با اشاره به اینکه این موضوع ذهن همه فعالان اقتصاد را به خود درگیر کرده است و ما باید به عنوان دومین صندوق بزرگ بازنشستگی نسبت به این موضوع حساس باشیم عنوان کرد: این حساسیت را درک می کنیم و دائما درباره آن برنامه ریزی می کنیم. کاهش سن بازنشستگی، کاهش منابع ورودی، اقتصاد تورمی از جمله عوامل دخیل هستند. هرچه قدر اقصاد تورمی تر باشد باید منابع بیشتری تامین شود تا بازنشستگان بتوانند معیشت بهتری داشته باشند و نمی توان در این باره بی تفاوت بود.
حقوق دریافتی تکافوی زندگی بازنشستگان را نمی دهد مدیرعامل صندوق بازنشستگی کشوری افزود: همسان سازی حقوق و … خواسته بازنشستگان است و به حق هم هست چون اقتصاد تورمی است و حقوق دریافتی تکافوی زندگی بازنشستگان را نمی کند و باید منابع بیشتری تجهیز کنیم تا به این نیازها پاسخ دهیم. به همین علت است که فرمول های اکچوئری دائم به هم می ریزد و خودش چالش زا می شود. افتخاری با اشاره به شرایط مشکلات اقتصادی کشور از جمله نوسانات ارزی، رکود، تحریم و … که کسب منابع لازم برای صندوق از سوی دولت را با سختی هایی روبرو می کند گفت: محیط بی ثبات و پرریسک کسب و کارها، وابستگی شدید به دولت، پایین بودن نرخ رشد اقتصادی نیز از جمله عواملی هستند که ما را در ایفای تعهدات دچار چالش می کند. همچنین تمرکز جدی بر بهره وری منابع اقتصادی صندوق در سال های گذشته نداشته ایم.
وی چهار منبع درآمدی صندوق بازنشستگی کشوری را برشمرد و گفت: از چهار منبع درآمد کسب می کنیم؛ کسورات شاغلین، درآمد حاصل از سرمایه گذاری، تعهدات دولت و سایر درآمدها از جمله این منابع هستند. مدیرعامل صندوق بازنشستگی کشوری تعهدات صندوق بازنشستگی را نیز برشمرد و گفت: پرداخت حقوق بازنشستگان، همسان سازی و حقوق عائله مندی، امور رفاهی و فرهنگی، بیمه درمان تکمیلی و استرداد برخی کسورات اشتباه از جمله تعهدات صندوق هستند. افتخاری با بیان اینکه ۱٫۵ میلیون بازنشسته و یک میلیون شاغل کسورپرداز داریم اظهار کرد: یکی از شاخص های مهم در همه صندوق های بازنشستگی نرخ جایگزینی است که شامل میانگین اولین حقوق حقوق بگیران به میانگین آخرین حقوق مشمول کسر کسور است. این شاخص از سال ۹۳ که ۶۵ درصد بوده تا سال ۹۸ رشدی داشته و در سال ۹۹ دوباره کاهش پیدا می کند.
وی ادامه داد: یک شاخص دیگر، نسبت شاغلین به حقوق بگیران است. این نسبت در بدبینانه ترین حالت در جهان بین ۳ تا ۳٫۵ و در خوشبینانه ترین حالت یک به ۸ است، در حالی که در ایران در انتهای سال ۹۸ به هفت دهم رسیده است. تعداد ورودی کم شده و نسبت پشتیبانی به شدت پایین می آید. افزایش بازنشستگان حقوق بگیر و کاهش حق بیمه پردازها مدیرعامل صندوق بازنشستگی کشوری با اشاره به تغییرات جمعیت حقوق بگیر و کسورپرداز اظهار کرد: جمعیت حقوق بگیر یعنی تعداد بازنشسته ها ۱۵٫۵ درصد رشد داشته ولی جمعیت کسورپردازها منفی ۱۱ درصد بوده و کاهش پیدا کرده است. درآمدها کاهنده هستند و مهمترین پرداختی ما افزاینده و روبه رشد است. افتخاری در ادامه به سهم منابع دولتی در صندوق و تفکیک منابع درآمدی در سال ۹۸ و ۹۹ پرداخت و گفت: در سال ۹۸ اعتبارات دولتی به صندوق ۶۸ درصد است. ۱۹ درصد از محل کسور بازنشستگی و ۱۳ درصد از محل سایر منابع مالی تامین می شود. در سال ۹۹ با اجرای همسان سازی حقوق ها سهم دولت به ۷۵ درصد می رسد، سهم کسورات به ۱۸ و سایر درآمدها به ۷ درصد می رسد. وی افزود: این آمارها نشان می دهد که وابستگی به دولت در حال افزایش است و باعث می شود صندوق در چالش نباشد بلکه کم کم دولت دارد در چالش قرار می گیرد.
مدیرعامل صندوق بازنشستگی کشوری با اشاره به اینکه از سال ۹۳ تا ۹۸، سهم و میزان وابستگی ما به منابع دولتی ۴۳۳ درصد رشد کرده است گفت: در هشت سال گذشته دولت سعی داشته حقوق بازنشستگان را بالاتر از نرخ تورم رشد دهد که باعث شده رشد ۴۳۳ درصدی در اتکا به دولت داشته باشیم. افتخاری ادامه داد: حقوق پرداختی به بازنشستگان در سال ۹۹ به ۹۳، ۳۲۷ درصد افزایش یافته است و بیش از ۳ برابر رشد را نشان می دهد. در واقع میانگین سالانه بالای ۳۰ درصد رشد حقوق داشته ایم که در برخی سال ها پایین تر و برخی سال ها بالاتر بوده است و بیشتر رشد بین سال های ۹۷ تا ۹۹ و در سه چهار سال اخیر رخ داده است. در مجموع سهم اتکای ما به کمک دولت دارد افزاینده می شود. کسورات دریافتی صندوق کفاف پرداخت حقوق نمی دهد وی با بیان اینکه چالش صندوق، چالش ایفای تعهدات است و مهمترین تعهد ما پرداخت حقوق است گفت: وقتی نرخ پشتیبانی ۰٫۷ و نرخ جایگزینی زیر ۱۰۰ است نشان می دهد کسورات دریافتی کفاف پرداخت حقوق نمی دهد. سهم کسورات دریافتی در منابع، از ۲۷ درصد در سال ۹۴ به ۱۸ درصد در انتهای سال ۹۹ می رسد. آینده صندوق بازنشستگی در سال ۱۴۲۰ مدیرعامل صندوق بازنشستگی کشوری یک پیش بینی از وضعیت آینده صندوق بازنشستگی در سال ۱۴۲۰ داشت و عنوان کرد: امسال میانگین افزایش حقوق بازنشستگان ۸۳ درصد شده است. اگر فرض کنیم که نسبت بازنشسته ها و یکسری فاکتورهای دیگر ثابت بماند و حداقلی باشد و در سال های آتی افزایش سنواتی، بیش از ۲۰ درصد نباشد، برآورد می شود در سال ۱۴۲۰ میزان حقوق پرداختی به بازنشستگان به ۴۵۰۰ هزار میلیارد تومان (۴٫۵ هزار تریلیون تومان ) حقوق بدهیم که یک عدد نجومی است. افتخاری افزود: اگر سهم دولت نزدیک به ۷۰ درصد باقی بماند و ثابت باشد، در سال ۱۴۲۰ باید ۳٫۲ میلیون میلیارد تومان توسط دولت پرداخت شود که اعداد غریبی است و یک چالش بزرگ برای دولت ایجاد می کند. چرا صندوق بازنشستگی ابر چالش است؟ وی با اشاره به نسبت جی دی پی نسبت به بودجه دولت در سال ۱۴۲۰ گفت: در سال ۱۴۲۰ بیش از ۲٫۵ برابر بودجه عمومی فعلی سال ۹۹ باید حقوق به بازنشستگان بدهیم. تازه این ارقام با فرضیات ثابت و حداقلی برآورد شده است و به خوبی نشان می دهد که چرا می گوییم صندوق بازنشستگی ابرچالش خواهد بود.
مدیرعامل صندوق بازنشستگی کشوری در ادامه به تبیین راهکارهای خروج از این چالش پرداخت و با اشاره به درآمد حاصل از سرمایه گذاری ها درصندوق گفت: درآمد حاصل از سرمایه گذاری های ما هفت درصد است و بخش اقتصادی ما از ابتدا خیلی بد اداره شده و نتوانسته فضای اقتصادی را به قدری رشد بدهد که تکافوی آینده را بدهد. نیاز داریم یک اتفاق جدی در حوزه اقتصادی بیفتد. وضعیت فعلی مطلوب نیست. وی افزود: مسئله این است که آیا ما توان ایفای تعهدات آینده را داریم؟ این مسئله یک چالش می آفریند. برای خروج از این وضعیت یا باید حق بیمه شاغلین کسورپرداز بالا برود و به جای ۹ درصد مثلا به ۴۰ درصد برسد که نشدنی است. یک راه دیگر افزایش ورودی صندوق ها و افزایش جذب شاغلین است که اکنون به علت سیاست های دولت محدود شده است. حتی اگر محدودیت برداشته شود شاید چهار تا پنج درصد تفاوت معنادار ایجاد کند. یک راه هم عدم رشد حقوق است که در اقتصاد تورمی شدنی نیست.
مدیرعامل صندوق بازنشستگی کشوری با تاکید بر اینکه تنها راه بهبود بنگاه داری و بهبود بهره وری دارایی ها و اصلاح سرمایه گذاری ها است گفت: هدف ما باید کاهش سهم دولت در منابع تا ۵۰ درصد طی پنج سال است. باید جلوی رشد سهم دولت در منابع را بگیریم. کاهش وابستگی به دولت با این راهبرد اتفاق می افتد که کار آسانی هم نیست. همه صندوق های بازنشستگی دچار این چالش هستند. افتخاری ادامه داد: اگر راهبرد کاهش وابستگی به دولت را پیگیری کنیم فشار به بودجه عمومی نیز کم می شود. هرچه قدر درآمد بیشتری دریافت کنیم وضعیت معیشتی بازنشستگان نیز بهبود می یابد.
اعتماد آفرینی نیز مهم است. از جمله الزامات این اعتماد آفرینی این است که صندوق ثبات رویه داشته باشد و همه مدیران صندوق در چند سال آتی این راهبرد را دنبال کنند. وی تاکید کرد که اگر می خواهیم صندوق ها دچار چالش نشوند باید از رشد فعالیت های اقتصادی حمایت کنیم. علاوه بر بهبود بنگاه داری، بهبود فرایندهای داخلی و بهبود محاسبات اکچوئری را نیز باید دنبال کنیم. در حال حاضر بهبود بنگاه داری را در دستور کار داریم و به جد آن را پیگیری می کنیم. مقابله با این چالش راهی ندارد جز اینکه این استراتژی را به خوبی پیگیری کنیم. مدیرعامل صندوق بازنشستگی کشوری با بیان اینکه مسیر سرمایه گذاری های آینده باید ترسیم شود و بین ارزش افزوده اقتصادی و سود حسابداری به سمت ارزش افزوده اقتصادی برویم گفت: این یک تفاوت دیدگاه جدی و یک بحث مهم در اداره اقتصادی صندوق است. در دنیا صندوق های بازنشستگی را با حجم دارایی ها مقایسه می کنند نه با سود بنگاه ها؛ سود حسابداری تنها معیار مناسب برای ارزیابی فعالیت های اقتصادی نیست.
افتخاری افزود: اولویت را بر این گذاشته ایم که بنگاه های ما به ارزش افزوده اقتصادی توجه کنند. بلندمدت بودن، بازدهی بالا و ریسک مناسب ویژگی سرمایه گذاری ها هستند که برای نجات صندوق های بازنشستگی باید به این سمت حرکت کرد./ صندوق بازنشستگی کشوری
