به گزارش برداشت روز به نقل از روابط عمومی بنیاد ملی نخبگان؛ سعید خدایگان در نشستی خبری با بیان این که، امسال مصادف با بیستمین سال تأسیس بنیاد ملی نخبگان است، افزود: بر همین اساس، امسال را سال آغاز تحول در بنیاد می‌دانیم و برنامه‌ریزی‌ها برای پوست‌اندازی و ورود به نسل دوم انجام شده است.»
برنامه‌ریزی‌های کلان تا ۱۴۰۷
خدایگان با تشریح برنامه‌های آینده، اظهار داشت: طبق نقشه راه تدوین‌شده، زیرساخت‌های لازم تا پایان ۱۴۰۴ تکمیل خواهد شد و در سال ۱۴۰۵، تغییر محسوسی در عملکرد بنیاد ایجاد می‌شود.
وی ادامه داد: در سال ۱۴۰۷ نیز فرآیند توسعه زیرساخت‌ها و اجرای برنامه‌ها به نتیجه می‌رسد و شاهد خروجی‌های ملموس خواهیم بود.
چشم‌انداز بنیاد: هوشمند، تنظیم‌گر و جریان‌ساز
قائم مقام بنیاد ملی نخبگان با اشاره به شعار این نهاد با عنوان «دانایی، توانایی و مانایی»، تصریح کرد: بنیاد در مدل جدید، نهادی فعال، هوشمند، تنظیم‌گر و جریان‌ساز در جامعه نخبگانی خواهد بود.
سامانه هوشمند شناسایی نخبگان
وی راجع به راه‌اندازی سامانه یکپارچه و هوشمند شناسایی نخبگان گفت: این سامانه که طراحی آن از چهار ماه پیش آغاز شده است، علاوه بر بخش خوداظهاری، با استفاده از هوش مصنوعی، امکان شناسایی فعال نخبگان را فراهم می‌کند.
خدایگان در توضیح «هرم نخبگی» ابراز کرد: در این مدل، دانش‌آموزان مستعد در پایین‌ترین سطح قرار دارند و سطوح بعدی به‌ترتیب شامل دانشجویان مستعد، دانش‌آموختگان برتر، اساتید دانشگاه و پژوهشگران می‌شوند، در رأس این هرم نیز نخبگان قرار می‌گیرند.
وی خاطرنشان کرد: این سامانه نه‌تنها امکان شناسایی هوشمند نخبگان را فراهم می‌کند، بلکه با اتصال به پایگاه‌های داده مختلف، امکان رصد و پایش وضعیت آنان را نیز دارد.
تأکید بر نقش دانش در حل مسائل کشور
قائم‌مقام بنیاد ملی نخبگان در پایان با تأکید بر اینکه دانش باید در خدمت حل مسائل اولویت‌دار کشور باشد، گفت: انتظار داریم نخبگان با تکیه بر علم و فناوری، گام‌های مؤثری در رفع مشکلات کشور بردارند و اثرگذاری خود را به‌وضوح نشان دهند.
جزئیات طرح‌های حمایتی بنیاد ملی نخبگان اعلام شد
قائم‌مقام بنیاد ملی نخبگان در ادامه سخنان خود به تشریح طرح‌های حمایتی این نهاد برای توانمندسازی نخبگان و استعداد‌های برتر کشور پرداخت.
مأموریت بنیاد پس از شناسایی نخبگان
وی با تأکید بر مأموریت اصلی بنیاد پس از شناسایی استعداد‌ها گفت: مأموریت بنیاد این است که افراد شناسایی‌شده در هرم نخبگی را با استفاده از بسته‌های حمایتی توانمند سازد تا به قله اثرگذاری مبتنی بر دانش و فناوری در حل مسائل کشور برسند.
طرح‌های فعال در مدل فعلی بنیاد
خدایگان به معرفی طرح‌های در حال اجرا پرداخت و افزود: در مدل فعلی، طرح شهید احمدی‌روشن را احیا کرده‌ایم که در آن ۱۵ مسئله کلیدی شناسایی و ۱۵۰۰ حلقه حل‌مسئله با محوریت اساتید راهبر و مشارکت دانشجویان مستعد تشکیل شده است.
وی در ادامه طرح شهیدوزوایی را عنوان کرد و گفت: در این طرح، ۲۵۰۰ دانشجوی مستعد شناسایی و بسته‌های حمایتی آموزشی، پژوهشی و فناوری به آنها ارائه شده است.
قائم‌مقام بنیاد ملی نخبگان تفاوت اصلی این طرح با دوره‌های قبل را انعطاف بیشتر در استفاده از حمایت‌ها دانست و تصریح کرد: در این طرح، دست استعداد‌های برتر در هزینه‌کرد بسیار باز است و افراد می‌توانند متناسب با شرایط خود از حمایت‌ها استفاده کنند.
طرح پژوهش‌یار: حمایت از دانشجویان دکتری
خدایگان از اجرای موفقیت‌آمیز طرح پژوهش‌یار خبر داد و اظهار داشت: این طرح که برای اولین بار تدوین و اجرا شده است، به دانشجویان دکترای تمام‌وقت حقوق پرداخت می‌کند تا بتوانند با تمرکز بیشتری به پژوهش بپردازند.
وی با اعلام اینکه استقبال از این طرح بسیار خوب بوده است، اضافه کرد: امیدواریم دانشجویان بیشتری در آینده از این تسهیلات استفاده کنند.
طرح همیار صنعت استانی: ارتباط نخبگان با صنایع
قائم‌مقام بنیاد ملی نخبگان به تشریح طرح همیار صنعت استانی پرداخت و گفت: این طرح به استان‌ها کمک می‌کند تا با صنایع محلی قرارداد ببندند و مسائل آنها را با مشارکت نخبگان حل کنند.
وی این طرح را مکمل طرح شهید احمدی‌روشن دانست و افزود: هدف از این طرح، علاوه بر حل مسئله، گسترش شبکه‌سازی و توسعه همکاری‌هاست.
خدایگان با اشاره به پیشتازی استان اصفهان در توسعه ارتباط با صنعت نخبگان، گفت: هم‌اکنون قرارداد‌هایی با صنایع اصفهان در حال انعقاد است که الگوی خوبی برای سایر استان‌ها محسوب می‌شود.
طرح شهیدبهشتی: گسترش دامنه اثرگذاری اساتید دانشگاه در حل مسائل اولویت دار کشور
وی از طرح شهیدبهشتی به‌عنوان برنامه‌ای برای توانمندسازی اساتید دانشگاه در حل مسائل یاد کرد و اضافه کرد: این طرح همراه با طرح‌های احمدی‌روشن و همیار صنعت استانی، یک خانواده را تشکیل می‌دهند و هدف آنها حل مسائل صنعتی و اجتماعی با مشارکت دانشجویان و اساتید است.
خدایگان درباره توجه ویژه به علوم انسانی و علوم پایه گفت: در طرح احمدی‌روشن، برای هر استان حداقل یک طرح ویژه در حوزه علوم انسانی تعریف شده است.
وی از بازنگری طرح شهیدبهشتی خبر داد و افزود: به‌زودی با ابلاغ نهایی این طرح، امکان مشارکت گسترده‌تر اساتید در حل مسائل صنعتی و اجتماعی فراهم می‌شود.
طرح حمایت از استعداد‌های هنری و همچنین طرح حمایت از صاحبان استعداد دارای معلولیت
قائم‌مقام بنیاد ملی نخبگان با اعلام ابلاغ شیوه‌نامه حمایت از مستعدان هنری گفت: هدف ما شناسایی و حمایت از استعداد‌های برتر در حوزه‌های هنری است.
وی همچنین در پایان در خصوص استعداد‌های دارای معلولیت خاطرنشان کرد: در راستای حمایت از استعداد‌های دارای معلولیت اولین المپیاد مهارتی علمی ـ مهارتی مستعدان بامعلولیت با حمایت معاونت علمی و فناوری و بنیاد ملی نخبگان در دانشگاه فرشتگان برگزار شد.
قائم‌مقام بنیاد ملی نخبگان، اظهار کرد: در قسمت «مانایی» ما دو هدف اصلی را دنبال می‌کنیم: نخست، ماندگاری استعداد‌های برتر در مسیر تعالی و نخبگی؛ و دوم، حفظ این افراد در زنجیره ارائه خدمات در کشور. به‌طور کلی، بحث «نگه‌داشت» موضوع کلیدی این بخش است.
وی ادامه داد: در همین راستا، بخش سوم شعار بنیاد را نیز شامل می‌شود. چنان‌که اشاره کردم، بخش «پایش و رصد نخبگان» یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌هاست. چراکه ما نیاز داریم اولاً اطلاعات دقیق و کافی از وضعیت نخبگان داشته باشیم تا بر اساس تحلیل‌های مبتنی بر آمار دقیق، بتوانیم برای مسائل مربوط به نخبگان مانند مهاجرت نخبگان برنامه ریزی دقیقی داشته باشیم.
خدایگان با اشاره به این که، از حدود چهار ماه پیش، بنیاد در این خصوص اقدامات اولیه را آغاز کرده است و ان‌شاءالله به‌زودی اولین نتایج آن آماده ارلئه خواهد بود گفت: زمانی که این تحلیل‌های مبتنی بر داده تکمیل شود، قادر خواهیم بود برنامه‌ریزی دقیق‌تری برای بخش «مانایی» نخبگان انجام دهیم، اما به طورکلی، «معیشت نخبگان» یکی از عوامل اصلی مهاجرت آنها می‌تواند باشد. بنیاد موضوع معیشت نخبگان را در دو محور دنبال می‌کند: اشتغال و مسکن.
وی گفت: در حوزه اشتغال، چندین طرح در حال اجراست. یکی از این طرح‌ها، جذب نخبگان در دستگاه‌های اجرایی کشور است. خوشبختانه نزدیک به ۳۸ هزار متقاضی وجود داشت که اکنون معرفی شدگان در حال طی مراحل نهایی ارزیابی در کانون‌های تخصصی هستند تا پس از نهایی سازی ان‌شاءالله در دستگاه‌های مختلف جذب شوند.
خدایگان تصریح کرد: فراخوان جدید جذب نخبگان در دستگاه‌های اجرایی(فراخوان چهارم) نیز در شهریورماه سال جاری برگزار خواهد شد. هم از نظر اصلاح فرآیند، هم از نظر کیفیت کد رشته‌های استخدامی، و هم از لحاظ شأن و جایگاه شغلی متناسب با نخبگان، جلسات و مذاکرات با سازمان اداری و استخدامی کشور در حال انجام است.
وی با بیان این که، هدف این است که افراد در پست‌هایی قرار بگیرند که در شأن نخبگی آنها باشد، نه اینکه در موقعیت‌های پایین و نامتناسب شغلی قرار گیرند گفت: ان‌شاءالله فراخوان جدید با سرعت بیشتر انجام خواهد شد. در دوره قبل، بررسی‌ها با دقت بسیار بالایی انجام شد و همین روند را نیز ادامه خواهیم داد.
خدایگان تصریح کرد: در فراخوان قبلی، نزدیک به ۳۸ هزار متقاضی جهت جذب در دستگاه‌های اجرایی ثبت درخواست داشتند. این تعداد پرونده در مراحل مختلف کمی و کیفی مورد بررسی قرار گرفت. فرآیند ارزیابی پرونده در بنیاد شامل دو مرحله اصلی است: مرحله اول، بررسی پرونده و کسب حداقل امتیاز مطابق با شیوه‌نامه جهت ورود به کارگروه؛ و مرحله دوم، ورود به کارگروه تخصصی برای بررسی تخصصی و کیفی پرونده‌ها. پرونده‌هایی که از این دو مرحله عبور کنند، وارد مرحله ارزیابی در کانون‌های ارزیابی خواهند شد. قرارداد با کانون‌ها منعقد شده و پرونده‌ها در مرحله برگزاری کانون‌های ارزیابی هستند.
خدایگان گفت: نکته بعدی مربوط به شیوه‌نامه نگه‌داشت نخبگان است. در تاریخ اسفند ۱۴۰۰، آیین‌نامه‌ای برای جذب و نگه‌داشت نخبگان تصویب شد که در آن آمده بود ظرف مدت شش ماه، سازمان اداری و استخدامی با همکاری بنیاد ملی نخبگان باید شیوه‌نامه نگه‌داشت را تدوین کند. این کار چند سال بلاتکلیف باقیمانده بود؛ اما خوشبختانه اخیرا سازمان اداری و استخدامی با همکاری بنیاد ملی نخبگان، این شیوه‌نامه را تدوین و تصویب نمود که این مصوبه نقش مهمی در ادامه مسیر نخبگان جذب شده در دستگاه‌های اجرایی را خواهد داشت.
وی تصریح کرد: در بخش اشتغال، موضوع جذب نخبگان به عنوان عضو هیئت علمی نیز مدنظر قرار گرفته است. در قالب طرح «جهت»، دانش‌آموختگان مقطع دکتری می‌توانند برای عضویت در هیئت علمی ثبت‌نام کنند. ما برای نخستین بار انباشت پرونده‌هایی که طی ماه‌ها در انتظار بررسی بودند(به دلایل تغییر آیین‌نامه‌ها، شیوه‌نامه‌ها و سامانه‌ها) در اوایل اردیبهشت‌ماه امسال به‌طور کامل بررسی و اعلام نتیجه شد و پرونده‌ای باز باقی نماند. امسال روند طرح جهت به‌صورت فراخوانی انجام خواهد شد.
خدایگان گفت: ما در حال حاضر در فراخوان اول جذب نخبگان به‌عنوان عضو هیئت علمی در دانشگاه‌ها قرار داریم. این فراخوان از ۱۵ اردیبهشت ماه آغاز شده و پیش‌بینی می‌شود که تا پایان اردیبهشت ماه ادامه داشته باشد. ثبت‌نام این فراخوان با هدف تعیین تکلیف پرونده‌ها و معرفی نخبگان به دانشگاه‌ها تا ابتدای شهریورماه تکمیل خواهد شد.
وی ادامه داد: اتفاق بسیار خوبی که در این راستا افتاد، این است که با مساعدت سازمان اداری استخدامی، که لازم است در اینجا از آنها تشکر کنیم، ۱۷۰ ردیف استخدامی ویژه نخبگان اختصاص داده شد. افرادی که ماه‌ها منتظر این ردیف‌های استخدامی برای جذب در دانشگاه‌ها بودند، به‌زودی کارشان تسریع خواهد شد.
خدایگان ادامه داد: یکی از اتفاقات ویژه این دوره، همکاری مثبت سازمان اداری و وزارت بهداشت بود که در آن، اجرای آیین‌نامه حمایت از دانش‌آموختگان برتر دانشگاه‌ها به‌عنوان عضویت علمی در دانشگاه‌ها پیگیری شد. طبق مصوبه سال ۱۴۰۲، ۲۰ درصد از ظرفیت استخدامی وزارت علوم و وزارت بهداشت به نخبگان اختصاص یافته و این افراد می‌توانند از این ظرفیت‌ها برای جذب در دانشگاه‌ها بهره‌برداری کنند. این روند کمک خواهد کرد تا دیگر شاهد معطلی طولانی‌مدت برای افراد معرفی‌شده از سوی بنیاد نباشیم.
وی تأکید کرد: در بخش جذب نخبگان در مراکز خصوصی نیز اقدامات در حال انجام است و امیدواریم در نشست خبری بعدی اطلاعات کامل‌تری در این زمینه ارائه دهیم.
بخش معیشت و مسکن نخبگان
قائم مقام بنیاد ملی نخبگان گفت: از مهرماه سال گذشته، رئیس محترم بنیاد برنامه ویژه‌ای برای کمیته مسکن نخبگان تشکیل داده‌اند. هر هفته جلسات عمومی داریم و همچنین جلسات مستمر و تخصصی با وزارتخانه‌های مختلف، از جمله وزارت مسکن و شهرداری‌ها، برای پیگیری مسائل مربوط به مسکن نخبگان برگزار می‌شود. این جلسات همچنان ادامه دارد و در سطح استانی نیز پیگیری می‌شود. استانداران محترم در این زمینه همکاری بسیار خوبی داشته‌اند که ان‌شاءالله این حمایت‌ها بیشتر نیز خواهد شد.
وی گفت: بعضی استان‌ها مانند اصفهان، یزد و قم در زمینه مسکن نخبگان دستاورد‌های خوبی داشته‌اند و حتی برخی از این استان‌ها برای نخبگان مسکن تخصیص داده‌اند. با پیگیری‌های بیشتر، ان‌شاءالله تمامی استان‌ها فعال خواهند شد.
خدایگان تصریح کرد: یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها در زمینه مسکن نخبگان مربوط به استان تهران است، به‌ویژه در خصوص مشکلات مربوط به زمین و هزینه‌های ساخت.
تعداد حائزین شرایط تخصیص مسکن نخبگان در تهران زیاد است و ما در استان تهران با روش‌های ترکیبی پیش می‌رویم تا بتوانیم چالش تامین مسکن نخبگان را حل کنیم.
وی ادامه داد: در تهران، مشکل تامین زمین و هزینه‌های ساخت بسیار حاد است. یکی از مدل‌هایی که در حال پیگیری آن هستیم، مربوط به خانه‌های آماده است که توسط سازمان نوسازی ارائه می‌شود. علاوه بر این، در وزارت مسکن نیز فرآیند تخصیص زمین در دست اقدام است و یکی از مدل‌ها، مشارکت دانشگاه‌ها در تامین زمین مسکن نخبگان اساتید همان دانشگاه است که یا به صورت خانه سازمانی یا به صورت خانه تملیکی واگذار شود.
خدایگان تصریح کرد: یکی از اولویت‌های ما در این زمینه، کمک به اساتید جوان دانشگاه‌هاست. چراکه از نظر حقوقی، شرایط اقتصادی برای این افراد به‌ویژه در تهران، با هزینه‌های مسکن هم‌خوانی ندارد. هدف بنیاد این است که با فعالسازی حمایت دستگاه‌های ذی ربط در این حوزه، مسأله مسکن برای اساتید جوان را حل کند.
وی تأکید کرد: حل این مسئله بدون شک تأثیر زیادی در ماندگاری و حتی بازگشت نخبگان خواهد داشت. این مسأله یکی از مسائل کلیدی در استقرار نخبگان در کشور است و امیدواریم با پیگیری‌های مستمر، این چالش بزرگ را حل شود.
هویت‌بخشی به نخبگان
وی گفت: در پایان، یکی از موضوعات مهمی که در بنیاد ملی نخبگان به آن توجه داریم، بحث هویت‌بخشی به نخبگان است. ما با استفاده از ابزار‌ها و شیوه‌های مختلف در تلاش هستیم تا نخبگان را از نظر اجتماعی و حرفه‌ای به جایگاهی شایسته برسانیم.
