به گزارش برداشت روز، به نقل از روابط‌عمومی سازمان توسعه تجارت ایران، میر هادی سیدی، مشاور امور بین الملل و توافق های تجاری سازمان توسعه تجارت ایران در این باره گفت: توسعه روابط تجاری ایران و اوراسیا با چه سازوکاری دنبال می شود و سازمان توسعه تجارت برای تسهیل روابط چه کارهایی انجام داده است؟ از سال ۲۰۱۵، ۵ کشور روسیه، قزاقستان، ارمنستان، بلاروس و قرقیزستان با یکدیگر اتحادیه اقتصادی اوراسیا را تشکیل دادند. این کشورها حدود ۱۸۰ میلیون نفر جمعیت و واردات و صادرات نسبتا زیادی با کل دنیا دارند. بر این اساس ایران جزو اولین کشورهایی بود که وقتی اتحادیه اوراسیا تشکیل شد، درخواست برای انجام مذاکرات، قرارداد و ورود به این اتحادیه را داد. بعد از دو سال و نیم مذاکرات فشرده ۲۷ اردیبهشت سال ۹۷ در قزاقستان موافقتنامه ای امضا شد که تجارت فی مابین ایران و ۵ کشور یاد شده را تنظیم می کرد و ناظر بر این تجارت بود. این موافقتنامه موقت سه ساله است. ولی بنا شده که مذاکرات در طول سه سال و بعد از یک سال از اجرای موافقتنامه (۵آبان ۹۸) مجددا آغاز شود، تا این موافقتنامه به موافقتنامه تجارت آزاد تبدیل شود. در حال حاضر ایران، موافقتنامه تجارت ترجیحی را با اتحادیه اقتصادی اوراسیا دنبال می کند. به این معنا که کالاهای محدودی از دو طرف تحت پوشش موافقتنامه قرار گرفته است. ایران در ۳۹۰قلم کالا به اتحادیه اوراسیا امتیاز داده و از اتحادیه اوراسیا در ۵۰۳ قلم کالا امتیاز تعرفه ای گرفته است. امتیازات، کاهش بخشی از تعرفه های موجود بوده است و غالبا تعرفه ها به صفر نرسیده ولی ۴۰ تا ۷۰ درصد کاهش اتفاق افتاده است. در موافقتنامه تجارت آزاد که ایران دنبال می کند، اغلب کالاها به جز یک لیست منفی و محدود، مابقی کالاها تحت پوشش موافقتنامه قرار می گیرند و نرخ تعرفه شان بلافاصله بعد از اجرای موافقتنامه یا در طول ایام و سال هایی که موافقتنامه سپری می شود، بتدریج به صفر می رسد و این دستور کاری است که دنبال می شود. لذا سازمان توسعه تجارت آمادگی دارد که از ۵ آبان سال جاری، مذاکرات جدید را شروع کند. عملکرد این مدت نشان می دهد که صادرات ایران در اقلام مورد موافقتنامه نسبت به سال گذشته که چنین همکاری مشترکی وجود نداشت، ۶۳ درصد ارزش صادراتی (از ۵ آبان ۹۸ تا ۳۱ خرداد ۹۹) افزایش پیدا کرده است. این عملکرد بسیار خوبی بوده است. این موافقتنامه توانسته تاثیر مثبتی بگذارد و به نفع صادرات جمهوری اسلامی ایران باشد. بدین جهت می توان از بازار اوراسیا استفاده بیشتری برد. آیا رشد ۶۳ درصدی صادرات ایران به اوراسیا قابل پیش بینی بود و این احتمال وجود دارد که روند رشد صادرات با وجود تحریم و کرونا سیر صعودی داشته باشد؟ حقیقت این است که ما چنین پیش بینی ای داشتیم. چرا که موافقتنامه اتحادیه اقتصادی اوراسیا به دلیل تسهیلی که تجارت فی مابین ایجاد می کند (تعرفه ها کاهش پیدا کرده و حتی در بعضی از موارد اتحادیه اقتصادی اوراسیا این تعرفه را برای تجار ایرانی صفر کرده است) باعث تمایل تجار برای صادرات خواهد شد. انتظار سازمان توسعه تجارت این بود که تسهیل های پیش بینی شده، رشد صادرات را سبب شود، اما میزان افزایش در طول ۹ ماه بیشتر از پیش بینی ما بوده است. رشد به دست آمده نشان دهنده آن است که این بازار پتانسیل بالایی دارد و قطعا با تبدیل موافقتنامه به تجارت آزاد رقم صادرات ایران بیشتر خواهد شد. موافقتنامه، صرفا نرخ های تعرفه گمرکی را کاهش می دهد و زمینه را برای صادرات فراهم می کند ولی تجارت بین دو طرف فقط معطوف به تعرفه نیست. موضوعات حمل و نقل، ارتباطات بانکی، ترانزیت و سایر موارد هم بایستی پیگیری شود. این موافقتنامه زمینه ای شد تا برای بهبود تجارت اقدام هایی صورت گیرد. تمام سعی ما این است که در بخش های حمل ونقل و تبادلات بانکی آسان سازی انجام دهیم و همکاری های گمرکی را پررنگ تر از گذشته دنبال کنیم. امکان تعریف حوزه های جدید همکاری وجود دارد؟ در این موافقتنامه همکاری دو طرف در حوزه های مختلف تعریف شده است و امکان تعریف حوزه های جدیدتر برای همکاری وجود دارد. سازمان توسعه تجارت به منظور استفاده حداکثری از ظرفیت پیش آمده در این موافقتنامه و برای رفع مشکلات، اقداماتی انجام داده و در تعامل با اوراسیا زمینه سازی برای استفاده بهینه از این موافقتنامه در دستور کار قرار گرفته است. از سویی برای رفع مشکلات ۳۰ راه حل احصا شده است. بدین جهت با دستگاه ها هماهنگی صورت گرفته است تا بتدریج به سمت حل مشکلات و زمینه سازی برای تسهیل تجارت با اوراسیا برویم که این اقدامات با وجود موافقتنامه و حول محور آن قابل انجام است. انتظار داریم این توافق زمینه ساز برای رفع مشکلات و نیز تجارت آزاد باشد. اقلام مشمول موافقتنامه تخفیف تعرفه با کشورهای عضو اوراسیا افزایش پیدا می کند؟ یا برنامه ای برای تجدید نظر در تعرفه های ترجیحی دارید؟ این موافقتنامه فقط سه سال اعتبار دارد و امکان اینکه در طول سه سال اقلام جدیدی تحت پوشش قرار گیرد، عملا وجود ندارد. اگر بخواهیم تغییری در موافقتنامه بدهیم باید در ۵ کشور و حتی مجلس شورای اسلامی مصوب شود. لذا در مدت باقی مانده از موافقتنامه اتحادیه اقتصادی اوراسیا فرصت مناسبی وجود ندارد که هم برای ورود به تجارت آزاد مذاکره و هم اقلام جدید را تصویب و اجرا کنیم، به عمر سه ساله این موافقتنامه نمی رسد. بنابراین آن چیزی که تصور می کنم این است که اقلام مشمول تخفیف در حد فعلی باقی بماند. بدین جهت در طول دو سال مذاکرات برای تبدیل موافقتنامه با جدیت دنبال خواهد شد. مذاکرات به نحوی پیش خواهد رفت که ایران موفق به تجارت آزاد با کشورهای عضو اوراسیا شود. ما در این بخش مصمم هستیم و به بخش خصوصی پیغام می دهیم که بعد از دو سال کاهش اساسی در نرخ تعرفه کالاها آغاز خواهد شد. از این رو بخش خصوصی باید برای آن روز تمهیدات لازم را بیندیشد و خودش را آماده کند. توصیه ای برای فعالان اقتصادی وتجار دارید که از فرصت پیش آمده در اوراسیا استفاده کنند؟ تجار و بازرگانان به این امر توجه کنند که حدود دو سال دیگر این موافقتنامه جای خود را به موافقتنامه تجارت آزاد می دهد. در این مسیر تعرفه به سمت صفر میل می کند. بنابراین نیاز است که تجار از فرصت پیش آمده استفاده مطلوب ببرند و بازاریابی دقیق داشته باشند تا امکان استفاده از بازارهای اوراسیا را پیدا کنند. همه تجار می توانند از ظرفیتی که وجود دارد به بهترین شکل استفاده کنند. لذا تجار و فعالان اقتصادی که می خواهند وسعت فعالیت های خود را بیشتر کنند باید از بازارهای اوراسیا به شناخت مناسبی برسند. در این میان ضروری است که دستگاه های مرتبط هم زمینه سازی های لازم را داشته باشند. توصیه می کنم فعالان اقتصادی و سرمایه گذاران به سمت تولید صادرات محور حرکت و از هم اکنون راهکاری اتخاذ کنند تا دو سال آینده با آمادگی کامل وارد بازارهای اوراسیا شوند. اتحادیه های تولیدکنندگان و صادرکنندگان به صورت تشکل به این بازار بروند چرا که ممکن است تولیدکنندگان کوچک با میزان نیازی که اوراسیا دارد، فاصله داشته باشند. بازار اوراسیا بسیار بزرگ است و برای پوشش دادن این بازار بزرگ بایستی کنسرسیوم های صادراتی ایجاد شود. گفته می شود ایران سهم سه دهم درصدی از یک بازار ۳۱۸ میلیارد دلاری اوراسیا دارد، برنامه سازمان توسعه تجارت برای افزایش سهم ایران در این بازار چیست؟ سهم ایران در تامین کالای اوراسیا بسیار کم است. با روش های سنتی نمی توان سراغ بازارهای اوراسیا رفت. برای افزایش سهم ایران نیازمند برنامه های پیشرفته و به روز هستیم. بنابراین بازاریابی حرفه ای باید در دستور کار تجار قرار گیرد. توصیه به شرکت ها این است برخورد حرفه ای با این بازار کنند تا از منافع آن بهره مند شوند. آیا واحد پولی مشترک برای تبادلات تجاری با اوراسیا دنبال می شود؟ این اتحادیه تاکنون پول مشترک و واحد را بین خودشان تعریف نکرده است و این مساله مربوط به ۵ کشور اتحادیه اوراسیا است و به ما ارتباطی پیدا نمی کند. چنانچه این اتحادیه به پول واحد برسد طبیعتا ما هم ناگزیر به این هستیم که با پول واحد تجارت را دنبال کنیم. ما به عنوان کشوری که توافق تجاری داریم نمی توانیم برای پول مشترک تصمیم بگیریم، این موضوع در حیطه تصمیم گیری ما قرار نمی گیرد. موافقتنامه تجارت ایران و اوراسیا چه زمان به تجارت آزاد تبدیل می شود؟ آیا این پیش بینی وجود دارد؟ پایان سه سال این موافقتنامه باید جای خود را به تجارت آزاد بدهد. دو طرف قصد دارند که به صورت جدی وارد مذاکره شوند چرا که موافقتنامه بعد از سه سال نمی تواند به این شکل ادامه حیات دهد. در خلال ۱۰ ماه که از اجرای موافقتنامه می گذرد بارها با اتحادیه اقتصادی اوراسیا نشست و مکاتبات رسمی داشتیم و طرفین برای تغییر موافقتنامه تاکید کردند. مقدمات لازم برای آغاز مذاکره با اتحادیه اوراسیا در سازمان توسعه تجارت اتخاذ شده است. پیش از ۵ آبان نشست ویدئو کنفرانسی برگزار خواهد شد. امیدواریم در مدت یک سال مذاکرات به سرانجام برسد و یک سال باقی مانده را برای تصویب نتایج مذاکرات در پارلمان ۵ کشور اتحادیه اوراسیا و ایران صرف کنیم که راس سه سال موافقتنامه تجارت آزاد جایگزین شود.
