رسیدن به سطح بهینه تولید و اشتغال، هدف تمام نظام‌های اقتصادی است. هر کدام از این نظام‌ها با استفاده از ابزارهای خود تلاش می‌کنند به این هدف دست یابند. قرض‌الحسنه نیز می‌تواند به‌عنوان یکی از این ابزارهای کارآمد در نظام اقتصادی اسلام، مورد توجه باشد.
متقاضیان قرض‌الحسنه، معمولاً افرادی هستند که در گروه‌های متوسط و پایین درآمدی قرار دارند. این افراد، به دنبال صدقات یا دیگر پرداخت‌های انتقالی نیستند، چرا که توان مالی بازپرداخت اصل پولی را که دریافت کرده‌اند، دارند. با این حال، نمی‌توانند مانند سایر عقود مشارکتی یا مبادله‌ای، سودی در ازای پول دریافتی بپردازند.
در برخی موارد نیز افراد قرض‌الحسنه را برای موارد مصرفی که سودی ایجاد نمی‌کند، تقاضا می‌کنند. مواردی مانند درمان و ازدواج از این دسته‌اند. با اینکه سایر عقود برای تأمین مالی بخش تولیدی وجود دارد، گاهی نیز قرض‌الحسنه برای رفع نیازهای این بخش، تقاضا می‌شود. کسب‌وکارهای کوچک و کسب‌وکارهای تازه تأسیس که در مراحل ابتدایی فعالیت خود هستند، از جمله متقاضیان قرض‌الحسنه در بخش تولید به شمار می آیند. با اینکه فعالیت تولیدی آن‌ها سودده است، اما به دلیل مقیاس کوچک یا تازه تأسیس بودن، قرض‌الحسنه گزینه بهتری برای رفع نیازهای ضروری آن‌هاست.
گروه‌های متقاضی قرض‌الحسنه
تأمین مالی از طریق قرض‌الحسنه در مواردی انجام می‌شود که وام‌گیرنده نمی‌تواند سودی بابت آن پرداخت کند. قرض‌الحسنه می‌تواند علاوه بر تأمین مالی گروه‌های متوسط و کم‌درآمد، زمینه اشتغال و به دنبال آن، ارتقای سطح تولید را فراهم کند و هزینه تولید کسب‌وکارهای کوچک و تازه تأسیس را در مراحل ابتدایی فعالیتشان، کاهش دهد.
این کاهش هزینه، به افزایش تولید بنگاه‌هایی منجر می‌شود که پیش از این به دلیل محدودیت دسترسی به تأمین مالی ارزان، امکان افزایش سطح تولید خود را نداشتند. افزایش تولید، یا از طریق ارتقای بهره‌وری به‌دست می‌آید یا از طریق تغییر ترکیب نهاده‌های تولید. دو نهاده اساسی تولید در هر بنگاهی، سرمایه و نیروی کار هستند. وقتی قرض‌الحسنه بتواند به‌عنوان یک منبع مالی، سطح سرمایه را افزایش دهد، به همین نسبت نیز نیروی کار بیشتری را استخدام می‌کند و از این طریق، افزایش سطح اشتغال را نیز شاهد خواهیم بود.
قرض‌الحسنه چگونه اهداف تولید و اشتغال را محقق می‌کند؟
مزیت قرض‌الحسنه نسبت به پرداخت‌های انتقالی و وام‌های بلاعوض این است که به دلیل الزام به بازپرداخت اصل وام، تأثیر مثبتی بر نظام انگیزشی دارد و منجر به تلاش بیشتر برای کار و تولید می‌شود. به‌ویژه در وام قرض‌الحسنه‌‌ای که به متقاضایان با نیازهای تولیدی پرداخت شده، اهداف نظام‌های اقتصادی مانند تولید و اشتغال نیز به تحقق می‌رسد.
علاوه بر این، می‌توان اثر ثانویه قرض‌الحسنه در موارد مصرفی را نیز توضیح داد. وقتی افراد برای نیازهای مصرفی خود به وام قرض‌الحسنه روی می‌آورند، تقاضا برای کالا و خدمات افزایش می‌یابد و این افزایش تقاضا به‌صورت غیرمستقیم، تولید و اشتغال را افزایش می‌دهد.
مهر ایران، پیشرو نظام بانکی در پرداخت تسهیلات قرض‌الحسنه
نمونه موفقی از اعطای وام قرض‌الحسنه وجود دارد که می‌تواند به‌عنوان الگو، مورد توجه قرار گیرد. بانک قرض‌الحسنه مهر ایران توانسته با حفظ و ارتقای شاخص‌های بانکداری، اهداف تولید و اشتغال را نیز پیگیری کند، به‌طوری که از سال ۱۳۹۵ تا کنون، با پرداخت بیش از چهار میلیون فقره تسهیلات قرض‌الحسنه به ارزشی بالغ بر ۳۵ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان، نقش قابل توجهی در افزایش تولید و اشتغال داشته باشد.
دست مهر در دستان تولیدکنندگان
بانک قرض‌الحسنه مهر ایران در اعطای تسهیلات قرض‌الحسنه، توجه ویژه‌ای به روستاییان دارد. شاغلان روستاها برای حفظ مشاغل خود و افزایش سطح تولید، به تأمین مالی ارزان‌قیمت نیاز دارند و به همین دلیل، بخشی از وام‌های قرض‌الحسنه بانک قرض‌الحسنه مهر ایران برای این منظور به بخش‌های کشاورزی، دامپروری و صنایع دستی در روستاها، تخصیص داده می‌شود.
علاوه بر این، تولید و اشتغال در مناطق کمتر برخودار از دیگر اولویت‌های بانک قرض‌الحسنه مهر ایران است که با هدف توانمندسازی ساکنان این مناطق، دنبال می‌شود.
مهر ایران چگونه سطح تولید را ارتقا می‌دهد؟
بانک قرض‌الحسنه مهر ایران علاوه بر تلاش برای کاهش بیکاری و افزایش اشتغال، اهداف تولیدی را نیز دنبال می‌کند و با هدایت حدود ۵۰ درصد از تسهیلات قرض‌الحسنه خود به حمایت از تولید داخلی، در ارتقای سطح تولید نیز مؤثر بوده است.
تفاهم‌نامه‌های بانک قرض‌الحسنه مهر ایران با مراکز و سازمان‌های متعدد، توانسته چرخ تولید کالای ایرانی را به حرکت بیندازد. پیش‌نیاز برنامه‌های محرومیت‌زدایی در مناطق محروم و کمتر توسعه‌یافته و همچنین رونق کسب‌وکار در این مناطق، حمایت از طرح‌های تولیدی و اشتغال‌زایی است. بانک قرض‌الحسنه مهر ایران این حمایت‌ها را در قالب همکاری با سازمان‌هایی مانند بنیاد برکت، کمیته امداد، بهزیستی، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، سازمان بسیج سازندگی و … دنبال می‌کند.
فعالان بخش کشاورزی نیز برای تأمین مالی ارزان‌قیمتی که بتواند سطح تولیدشان را حفظ کرده و ارتقا دهد، از تسهیلات قرض‌الحسنه بانک مهر ایران استفاده می‌کنند. این تسهیلات به دنبال همکاری بانک قرض‌الحسنه مهر ایران با صندوق حمایت از توسعه سرمایهگذاری در بخش کشاورزی در اختیار این افراد قرار می‌گیرد.
گامی برای افزایش انگیزه تولید فرش دست‌باف ایرانی
قالی‌بافان از دیگر گروه‌هایی هستند که بانک قرض‌الحسنه مهر ایران در ارتقای تولید آن‌ها نقش داشته است. تهیه فرش دست‌باف به‌عنوان کالایی با کیفیت که ارزش هنری هم دارد، با توجه با قیمت آن، برای همه افراد امکان‌پذیر نیست. این قدرت خرید پایین، بر میزان تولید و اشتغال قالی‌بافان نیز تأثیر دارد. بانک مهر ایران با ارائه تسهیلات قرض‌الحسنه به متقاضیان خرید فرش‌دست‌باف و حفظ قدرت خرید آن‌ها که با همکاری شرکت سهامی فرش ایران انجام می‌شود، در واقع از تولید و اشتغال قالی‌بافان، حمایت کرده است.
حمایت از صنایع نوین و توسعه بانکداری سبز
کالاهای صنعتی نیز از حمایت‌های بانک قرض‌الحسنه مهر ایران بی‌بهره نبوده است. این بانک در فاز نخست این حمایت‌ها با همکاری شرکت نیرو محرکه، برای خرید ۴۵۰۰ موتورسیکلت، تسهیلات قرض‌الحسنه اعطا کرده است. از آنجایی که این موتورسیکلت‌ها سازگار با محیط زیست هستند، تسهیلات اعطایی علاوه بر حمایت از تولید، اهداف بانک در زمینه بانکداری سبز را نیز دنبال می‌کند.
قرض‌الحسنه علاوه بر نیت معنوی و اهداف خیرخواهانه آن، اهداف نظام‌های اقتصادی مانند تولید و اشتغال را نیز تأمین می‌کند و عملکرد بانک قرض‌الحسنه مهر ایران در این زمینه می‌تواند الگوی سایر بانک‌ها در تخصیص این منابع ارزان‌قیمت در محل صحیح خود باشد.
